«پیش از این می‌گفتند ساخت تجهیزات موشکی و پهپادی که عکس‌هایش منتشر می‌شود فتوشاپ است؛ حالا می‌گویند که پهپاد‌های ایرانی خیلی خطرناک هستند! چرا به فلان‌کس می‌فروشید، به فلان‌کس می‌دهید. خب، اینها کار‌هایی است که نخبه‌ی ایرانی انجام داده؛ اینها برای کشور آبرو است.»
اینها سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع نخبگان جوان و استعداد‌های برتر علمی کشور است. ایشان در این سخنرانی ضمن صحبت درباره پیشرفت‌های کشور در صنایع مهم مانند صنایع دفاعی و همچنین ساخت پهپاد‌ها بر لزوم ادامه دار بودن این راه تاکید کرده‌اند.
امروز می‌توان به جرأت گفت جمهوری اسلامی ایران یکی از گسترده‌ترین و متنوع‌ترین ناوگان‌های پهپادی منطقه را دارا است؛ ناوگانی متشکل از پهپاد‌هایی با طرح‌های صد در صد بومی تا پهپاد‌هایی مهندسی معکوس شده که طی سال‌های اخیر به راه‌های مختلف در اختیار نیرو‌های مسلح قرار گرفته است.
در این گزارش قصد داریم به بررسی ویژگی پهپاد «سفره ماهی» به عنوان اولین پهپاد دلتای بومی بپردازیم.
«سفره ماهی»؛ اولین تجربه ایران در ساخت پهپاد بال دلتا
یکی دیگر از پهپاد‌های جمهوری اسلامی ایران که در جهت تمرین نیرو‌های تازه‌کار و تست سامانه‌های پدافندی کشور ساخته شد «سفره ماهی» است، اما با یک ویژگی خاص، این پرنده را می‌توان اولین تجربه نیرو‌های مسلح کشورمان در ساخت پرنده بدون سرنشین بال دلتا دانست.
پرنده‌های بال دلتا امروزه کاربرد فراوانی در صنعت نظامی دارند و تاکنون انواع جنگنده‌های با سرنشین مانند اف ۲۲، جی ۲۰، تی ۵۰ ساخته شده‌اند، اما در حوزه هواپیما‌های بدون سرنشین فقط چند کشور دست به کار شدند و پیش نمونه‌هایی را تولید کردند که همگی ناموفق بودند تا این که متخصصان جوان ایران اسلامی پا به عرصه گذاشتند.
در حوزه پهپاد بال دلتا ابتدا نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران وارد میدان شد و در سال ۱۳۸۹ سفره ماهی را در رژه ۲۹ فروردین به نمایش درآورد، اما هیچ کس تصور این را هم نداشت که یک پهپاد ساده چنان پیش برود که روزی به عنوان بمب‌افکن مورد استفاده قرار گیرد.
پهپاد «سفره ماهی» به نحوی طراحی شده که بدنه مرکزی آن به خوبی با بال‌ها تلفیق شده و تداعی کننده پیکربندی‌های پیشرفته ترکیب بال و بدنه است، دو بخش امتداد یافته نوک بال که شبیه بالچه‌های نوک بال (Wing tip) هستند هم نقش پایدارساز عمودی را داشته و هم دارای عملگر کنترلی آیرودینامیکی بوده ضمن اینکه اثرات پسای القایی را نیز کاهش می‌دهند.
این پرنده بومی ایران که طولی در حدود ۱.۲ متر و دهانه بالی بالغ بر ۲.۲۲ متر دارد جهت پرواز از یک موتور احتراقی با ملخ پلاستیکی در جلوی بدنه بهره می‌برد، نمونه اولیه سفره ماهی بیشینه پروازی در حدود ۲ هزار متر، بردی نزدیک به ۱۵ کیلومتر، مداومت پروازی ۶۰ دقیقه‌ای و سرعتی نزدیک به ۱۷۰ کیلومتر بر ساعت دارد.
در پهپاد «سفره ماهی»، بال مثلثی کاملاً یکپارچه شده با بدنه و ریشه بال امتداد یافته تا نوک دماغه، دم V شکل با فاصله از هم و عدم استفاده از سطوح افقی کنترلی در دم، از ویژگی‌های ظاهری آن نام برد.
استفاده از سطوح V شکل به جای هر دو سطح سکان عمودی و افقی پیچیدگی‌های بیشتری از نظر معادلات کنترلی دارد که متخصصان نهاجا در آن زمان بر آن غلبه کردند. البته در مورد بال «سفره ماهی»، زاویه جلوآمدگی (sweep forward) لبه فرار یا همان لبه انتهای بال ویژگی متمایز آن نسبت به پیکربندی بال دلتای مرسوم در هواپیما‌ها و پهپاد‌ها بود که نشان از عدم الزام به دنباله‌روی از الگو‌های مرسوم در ذهن طراحان نیروی هوایی ارتش داشت.
در مصاحبه‌های مسئولین وقت نهاجا گفته شد که توسعه پهپاد «سفره ماهی» در نمونه بزرگتر نیز در دست اقدام بوده و درحال گذراندن آزمایش‌ها است و در این راستا اقدام به پرتاب بمب نیز با آن شده که عملکرد این آزمایش موفق بوده است.
نکته مهم درباره پرنده ایرانی این است که هنوز کار ارتقا بر روی این پهپاد ادامه دارد و با این که اطلاعات دقیقی از نمونه‌های پیشرفته آن در دست نیست، اما امروز دیگر خبری از ملخ در موتور این پرنده نیست و جای آن را موتور جت گرفته است.
ساخت چنین پرنده‌هایی در نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که این روز‌ها ایران در لبه تکنولوژی ساخت پهپاد در دنیا قرار دارد و قادر است متناسب با هر تهدید تجهیزات مورد نیاز پاسخگویی آن را در انواع مختلف بسازد تا هیچ دشمنی فکر تجاوز به این سرزمین را در ذهن هم پرورش ندهد.
ایران اکنون جزو چند کشور معدود دنیا بوده که روندی رو به پیشرفت در زمینه طراحی، توسعه و ساخت انواع مختلف پهپاد‌ها دارد و نیز این مسئله با توجه به نقش آفرینی پهپاد‌ها در عرصه‌های مختلف نبرد‌های زمینی، هوایی و دریایی و نیز در بسیاری از حوزه‌های غیرنظامی از اهمیت روزافزونی برخوردار است.
منبع: فارس
