به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری بپزنپز، بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران در گفت‌وگویی صمیمانه با مرکز رسانه سازمان انرژی اتمی همزمان با فرارسیدن نوروز 1403 اظهار کرد: ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات مسلمانان در ماه مبارک رمضان، فرا رسیدن سال نو را خدمت هموطنان گرامی و همکاران گرامی صنعت هستهای تبریک عرض می‌کنم.
وی تصریح کرد: اصولا بخش مهمی از کارهای ما در معاونت امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران مربوط به انجام امور در سطح بین‌المللی با هدف بازکردن فضا برای انجام فعالیت‌های هستهای است.
وی تاکید کرد: فعالیت‌های هستهای در بخش‌های مختلف جامعه موثر است که می‌توان به اثرات دستاوردهای فناورانه در سطح زندگی مردم و نیز در مسایل سیاسی و اقتصادی کشور اشاره کرد.
کمالوندی با بیان اینکه با توجه به اهمیت این صنعت در سطوح مختلف، شاهد ایجاد مشکلات متعدد برای کشور در سطوح بین‌المللی هستیم؛ گفت: فعالیت‌های هستهای از ظرفیت بسیار بالایی برخوردار است و به همین دلیل در سال‌های گذشته دشمنان سعی کرده‌اند که ایران را ضعیف کنند و برای این کار، کشور را درگیر مسایل بین‌المللی کرده‌اند و همواره به دنبال ایجاد موانع در مسیر پیشرفت‌های صنعت هستهای جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند.
کمالوندی عنوان کرد: این صنعت دارای تاثیرات فراوانی در زندگی مردم است که می‌توان به نقش آن در عرصه پزشکی هستهای اشاره کرد به‌طوری‌که سالانه بیش از یک میلیون نفر از بیماران از رادیوداروهایی که توسط متخصصان و دانشمندان هستهای ایران تولید شده، استفاده می‌کنند. همچنین با صادرات رادیوداروهای ایرانی و نیز رادیوایزوتوپ‌های مختلف به عنوان مشتقات آب سنگین، تعداد فراوانی از شهروندان سایر کشورها نیز از مواهب صنعت هستهای جمهوری اسلامی ایران بهره می‌برند که بدین صورت اقدامات و خروجی فعالیت های صنعت هستهای کشور ما در سلامت مردم ایران و جهان بسیار موثر قلمداد می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: چه بسا اگر این توانایی‌ها را در اختیار نداشتیم اکنون برای تامین رادیوداروهای تشخیصی و درمانی بیماران ایرانی دچار مشکل می‌شدیم. متاسفانه در سال‌های اخیر علیرغم اینکه ادعا کرده‌اند که غذا و دارو مشمول تحریم‌ها نیستند اما در واقعیت شاهد تاثیرات تحریم‌ها روی هر دو حوزه بوده‌ایم و متاسفانه تحت تاثیر این شرایط، هیچ‌گاه نتوانستیم مواد هستهای برای تولید رادیوداروها را به کشور وارد کنیم. بنابراین اگر از ظرفیت داخلی در این زمینه بهره‌مند نبودیم؛ می‌توان گفت کشور با مشکلات متعددی در زمینه سلامت و درمان مردم مواجه می‌شد.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران تصریح کرد: از سوی دیگر تحریم‌ها تبدیل به نقطه قوتی برای کشور و صنعت هستهای شده است زیرا تحت تاثیر این شرایط تلاش کردیم تا روی پا خود بایستیم و اکنون علاوه بر تامین نیازهای کشور تبدیل به صادرکننده رادیوداروهای مختلف نیز شده‌ایم.
وی با اشاره به کاربرد صنعت هستهای در حوزه‌ها و ابعاد گوناگون گفت: دامنه کاربردهای این صنعت بسیار گسترده است و برای نمونه در حوزه کشاورزی شاهد تاثیرات فناوری پرتودهی در حفظ و ارتقای محصولات کشاورزی و مواد غذایی هستیم. در حوزه صنعت نیز شاهد حضور فناوری هستهای هستیم به‌طوری که به دلیل تحریم‌ها، شتابدهنده‌های صنعتی را به ایران نمی فروختند که با تلاش متخصصان داخلی اکنون قادر به تولید این سامانه‌ها با قیمتی کمتر از نرخ‌های جهانی و نیز کیفیتی بالاتر هستیم؛ این موارد همگی شامل موضوع تاثیرات فناوری هستهای در زندگی مردم است.
وی اضافه کرد: بخش دیگر نیز موضوع تاثیرات فعالیت های هستهای در فضای سیاسی است و همان‌طور که رهبر معظم انقلاب اشاره کردند؛ این صنعت آبروی کشور بوده و موجب اقتدار برای کشور می‌شود. ایشان همچنین اشاره کردند که اگر کسی ایران را دوست دارد و با هرشکل و عقیده‌ای خواستار ایران قوی است باید از این صنعت حمایت کند. این صنعت علاوه بر آثاری که در زندگی مردم دارد به لحاظ سیاسی نیز موجب اقتدار و آبرو برای کشور می‌شود.
کمالوندی عنوان کرد: کشوری که بتواند در حوزه‌های مختلف این صنعت حرفی برای گفتن داشته باشد در واقع یک کشور معمولی نیست و به همین دلیل نمی‌خواهند تا ایران این صنعت را به طور کامل و بومی در اختیار داشته باشد. مشکلات سیاسی فعلی ناشی از این مساله است و یک بخش از کارهایی که ما در معاونت بین‌الملل در حال انجام آن‌ها هستیم؛ این است که بتوانیم موانع سیاسی و حقوقی ایجاد شده توسط آن‌ها را برطرف کنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اظهار کرد: بخشی مهمی از این موارد در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تبلور می‌یابد. ما به‌طور متوسط سالانه شاهد ارایه 6-5 گزارش فصلی از سوی مدیر کل آژانس درباره موضوعات برجامی و پادمانی هستیم و همچنین با گزارش‌های متفرقه نیز مواجه‌ایم و در کنار آن در نشست‌های شورای حکام و کنفرانس عمومی آژانس نیز شاهد تحرکات سیاسی، حقوقی، رسانه‌ای و بین‌المللی هستیم؛ بنابراین مهم است که همکاران ما در این حوزه از تسلط کافی برخوردار باشند و بتوانند به درستی از کشور دفاع کنند.
وی تاکید کرد: علیرغم اینکه شاهد لشکرکشی گسترده‌ای از سوی طرف‌های مقابل در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستیم اما به‌طور کلی ما موفق بوده‌ایم زیرا زمانی موضوع 4 مکان را مطرح و روی آن هیاهو کرده بودند اما اکنون صحبت از 2 مکان می‌شود که انشاءالله این موارد نیز حل خواهد شد. همچنین موضوعات جدیدی نظیر مشاهده ذرات غنی‌سازی 84درصد و یا موازنه مواد را برای ما ایجاد کردند و با طرح آن‌ها به فضاسازی برای وارد کردن فشار به کشور پرداختند که موفق شدیم این موانع را نیز از سر راه برداریم و اکنون در شرایطی قرار داریم که آژانس نمی‌تواند آن‌طور که دشمنان ما می‌خواهند در زمین آن‌ها بازی کند و در اختیار آنان باشد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران تصریح کرد: به دلیل تلاش‌های فراوان و هماهنگی‌های صورت گرفته، پاسخ‌ها و یادداشت‌های توضیحی خوبی ارایه شده و در مجموع با دفاع جانانه‌ای که از کشور شده، موفق شده‌ایم بخش مهمی از تلاش‌های دشمنان را خنثی کنیم و به نظر بنده انشاءالله در این مسیر موفق خواهیم بود.
مهم‌ترین اولویت‌های معاونت امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس در سال 1403
کمالوندی با اشاره به مهم‌ترین اولویت‌های کاری این معاونت در سال 1403 عنوان کرد: غیر از خنثی‌سازی تحرکات دشمن، بقیه موارد به برنامه‌های سازمان انرژی اتمی ایران برمی‌گردد. این سازمان برنامه‌هایی برای گسترش نیروگاه‌های اتمی دارد زیرا در کشور نیاز داریم تا بخش مهمی از سبد انرژی از طریق برق هستهای تامین شود چراکه دنیا به دلایل زیست‌محیطی به این سمت حرکت می‌کند. اهمیت این موضوع آن‌چنان است که در ماه‌های اخیر و در اجلاس کاپ 28 در امارات تصمیم گرفته شده که میزان تولید برق هستهای در دنیا سه برابر شود. اکنون حدود 500 نیروگاه برق اتمی در جهان وجود دارد که بر اساس تصمیمات این اجلاس، تا سال 2050 تعداد این نیروگاه باید به 1500 مورد افزایش یابد که سهم ایران از این تعداد حداقل باید 10 تا 12 نیروگاه باشد.
وی اضافه کرد: بنابراین ضرورت دارد تا تعداد نیروگاه‌های اتمی ایران به دلیل وسعت، نیاز و اقتصاد کشور افزایش یابد. با توجه به موارد گوناگون باید شاهد تقویت امنیت سبد انرژی در کشور باشیم که برای دستیابی به این مهم، ایجاد تنوع در سبد انرژی کشور جزو موارد ضروری است.
وی توضیح داد: با توجه به مسایل آب و هوایی، داشتن مزیت‌هایی نظیر نیروی انسانی، سابقه و تجربه در حوزه هستهای و … به نظر می‌رسد سهم ایران از نیروگاه‌های برق هستهای که قرار است در جهان احداث شود حداقل حدود 20-15 نیروگاه باشد. در برنامه‌های کلان کشور نیز توسعه برق هستهای به میزان 20 هزار مگاوات تعریف و هدف‌گذاری شده است. بدیهی است برای دستیابی به این هدف فقط نمی‌توان به منابع داخلی تکیه کرد بلکه باید تلاش کنیم تا از همه پتانسیل‌های داخلی نظیر صنایع استفاده کنیم، همچنین نیاز داریم از منابع مالی چه در داخل و چه در خارج از کشور استفاده کرده و با مشارکت خارجی از تکنولوژی‌های نوین استفاده کنیم تا به روند احداث نیروگاه‌های اتمی در کشور سرعت ببخشیم.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران اظهار کرد: کار مهم در معاونت امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران این است که امکانات خود را بسیج کنیم تا بتوانیم از منابع و فناوری‌های خارجی نیز استفاده کنیم. کشورهایی نظیر روسیه و چین برای ما هدف اصلی هستند و مذاکراتی با آن‌ها داشته‌ایم؛ از زیرساخت‌های حقوقی لازم برخورداریم و مطابق پروتکل‌هایی که قبلا با آن‌ها توافق کرده‌ایم، عمل خواهیم کرد.
وی ادامه داد: توافقاتی برای ساخت چندین نیروگاه اتمی با روسیه داریم که یک نیروگاه_بوشهر_ تحویل داده شده و 2 نیروگاه در حال ساخت است. البته نیروگاه کارون در دارخوین را قرار است کاملا بومی و با اتکا بر صنعت، تکنولوژی و توان متخصصان داخلی بسازیم.
کمالوندی گفت: یکی از کارهای بسیار مهم برای معاونت ما این است که بتوانیم فضای بین‌المللی را برای دستیابی به این هدف مهم کشور فراهم کنیم. درباره تامین منابع مالی احداث نیروگاه صحبت‌هایی با برخی کشورها شده و پیشرفت‌هایی در زمینه تامین مالی این پروژه‌ها حاصل شده است.
وی با اشاره به نقش معاونت امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس در معرفی و صادرات محصولات فناورانه توضیح داد: علاوه بر بحث‌های نیروگاهی در حوزه‌های دیگر نظیر بازاریابی برای محصولات فناورانه هستهای و تامین برخی از نیازها، به ارتباطات بین‌المللی نیازمند هستیم. البته با توجه به شرایط ارتباطات بین‌المللی در فضای راحتی امکان‌پذیر نیست زیرا دشمنان ما سعی می‌کنند تا در این راه برای ما مانع ایجاد کنند. این موانع در واقع در مقابل انگیزه‌ها و اهدافی که داریم، نمی‌تواند ما را از رسیدن به اهداف باز دارد. به حتم به اهداف خود می‌رسیم اما طبیعی است که تا حدودی با سختی مواجه شویم که نیاز است با صبر، تحمل و پشتکار به ادامه راه بپردازیم.
وی عنوان کرد: در فضای بین‌المللی نیز مجبورند برخی از واقعیت‌ها را بپذیرند مثلا این واقعیت را باید بپذیرند که جمهوری اسلامی ایران یک کشور قدرتمند است و در طول تاریخ و هزاران سال توانسته روی پای خویش بایستد و اکنون در حال پیش بردن اهداف خود است؛ هرچند در این راه با مشکلاتی مواجه هستیم اما طرف‌های مقابل هم می‌دانند که نمی‌توانند خواسته‌های خویش را به ما تحمیل کنند. مهم این است که ما برای دستیابی به خواسته‌های خود مصمم باشیم و به نظر بنده همکاران ما عزم خود را جزم کرده‌اند تا این فضا را برای صنعت هستهای و در خارج از کشور ایجاد کنند.
وی درباره حیطه کاری معاونت امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران در داخل کشور توضیح داد: تاکنون مذاکرات و گفت‌وگوهای متعددی با نهادهای داخلی انجام شده و به نتایج خوبی رسیده‌ایم؛ بنده بدون اغراق عرض می‌کنم که دولت همه تلاش خود را به‌کار گرفته، عزم خود را جزم کرده و با ایجاد مکانیزم‌های بسیار مناسب و تشکیل کارگروه به ریاست معاون اول رییس‌جمهور به دنبال حل مشکلات صنعت هستهای و توسعه نیروگاه‌های اتمی بوده و تاکنون اقدامات بزرگی انجام داده است.
کمالوندی با اشاره به اقدامات قوه مقننه در زمینه حمایت از صنعت هستهای گفت: همچنین مجلس شورای اسلامی نیز در راه اعتلا و پیشرفت صنعت هستهای همراهی داشته و برای نخستین بار با بازکردن فضا، قیمت برق هستهای را اندکی معقول‌تر کرد اگرچه نرخ‌های فعلی با قیمت واقعی برق هستهای متفاوت است اما اقدام مجلس شورای اسلامی گامی در زمینه بهبود این روند محسوب می‌شود. با حمایت‌های قوه مقننه، امکانی فراهم شده تا بتوانیم از فاینانس داخلی و خارجی استفاده کنیم؛ در حالی‌که پیش از این، امکان تامین مالی به روش‌های گوناگون وجود نداشت.
کمالوندی ادامه داد: مجلس شورای اسلامی همچنین در زمینه توسعه معادن به سازمان انرژی اتمی ایران کمک کرده که در معادن پرتوزا علاوه بر استحصال این مواد بتوانیم نسبت به استخراج سایر مواد با بخش‌های مرتبط در کشور همکاری داشته باشیم؛ و به دولت برای این درآمد اجازه‌هایی داده شد که با طی کردن پروسه‌های قانونی، درآمد حاصله پس از واریز به خزانه صرف توسعه صنعت هستهای شود.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران خاطرنشان کرد: این موارد را باید پیشرفت‌های خوبی قلمداد کرد البته در این مسیر با مشکلات و موانعی نیز مواجه شده‌ایم و برخی از افراد تلاش کردند بخشی از منابع را به سمت‌های دیگر منحرف کنند که با تلاش‌های همکاران ما و رایزینی‌های صورت گرفته با نمایندگان مردم در خانه ملت، قرار شد منابع به‌طور کامل به توسعه معادن کشور کمک کند.
کمالوندی اظهار کرد: با چنین حمایت‌هایی شاهد توسعه ظرفیت صنعت هستهای به ویژه احداث نیروگاه‌های اتمی در کشور خواهیم بود.
وی اضافه کرد: ساخت یک نیروگاه هزار مگاواتی برق هستهای نیازمند حدود 5 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است بنابراین هنگامی که برای افزایش 20 هزار مگاواتی تولید برق هستهای برنامه‌ریزی می‌شود یعنی باید 100 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شود که مبلغ کمی نیست. این میزان سرمایه‌گذاری حتی برای کشورهای ثروتمند هم مبلغ قابل توجهی محسوب می‌شود. مهم این است که ما منابع پایدار را ایجاد کنیم که گام‌هایی در این راه برداشته شده است و به توسعه صنعت هستهای در سال‌های آتی بسیار امیدوار هستیم.
وی تصریح کرد: مردم دوست دارند که این صنعت رشد یابد زیرا فناوری هستهای موجبات افتخار را برای کشور فراهم می‌سازد و همچنین دستاوردهای آن در زندگی افراد مختلف کشور موثر است. ضمن اینکه مسوولان کشور و در رأس آنان، مقام معظم رهبری همواره نسبت به ضرروت پیشرفت و توسعه صنعت هستهای تاکید موکد داشته‌اند و هیچ‌گاه حمایت‌های خود از این عرصه مهم را دریغ نکرده‌اند.
تاثیر اقدامات تبیینی در جایگاه جهانی صنعت صلح‌آمیز هستهای
کمالوندی در پاسخ به این پرسش که اقدامات تببینی صورت گرفته در سال 1402 و اعمال سیاست «درهای باز،نوآوری باز» چه تاثیری بر جایگاه صنعت و فناوری صلح‌آمیز هستهای ایران در سطح بین‌المللی داشته است؛ گفت: بحث مهمی در صنعت هستهای دنیا وجود دارد که به پذیرش عمومی ( Public Acceptance ) معروف است به عبارت بهتر یعنی مردم بپذیرند که در این منطقه خاص نیروگاه داشته باشند، مردم بپذیرند فناوری و صنعت هستهای در شاخه‌ها و بخش‌های گوناگون توسعه داده شود؛ این مساله بسیار مهم است. یکی از کارهای بسیار خوبی که در بدو ورود مهندس اسلامی به سازمان انرژی اتمی ایران به آن توجه ویژه‌ای شد؛ همین مساله بود و بر این اساس سیاست «درهای باز، نوآوری باز» سرلوحه انجام امور در این سازمان قرار گرفت.
وی افزود: بر اساس این سیاست مقرر شد که صنعت هستهای موجب علامت سوال برای مردم نشود و مردم بدانند این سازمان و صنعت مرتبط با آن چه خدماتی ارایه می‌دهد و چه دستاوردهایی دارد. متاسفانه در گذشته از صنعت هستهای فقط مسایلی نظیر غنی‌سازی، سانتریفیوژ و … در اذهان عمومی تصور می‌شد در صورتی که این موارد شاید فقط از نقش یک درصدی در صنعت هستهای برخوردار باشند. این موارد مهم است اما از نظر اندازه با سایر حوزه‌های موثر در زندگی مردم نظیر فناوری هستهای در صنعت، کشاورزی، پزشکی و … قابل مقایسه نیست.
معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران اظهار کرد: براساس سیاست «درهای باز، نوآوری باز» سعی شد در عین اینکه ما به‌دلیل محدودیت‌های امنیتی می‌بایست ملاحظاتی را رعایت کنیم به نخبگان و گروه‌های تاثیرگذار، دانشجویان، دانش‌آموزان و اقشار مختلف مردم فرصت بازدید از صنعت هستهای داده شود و این کار تا حدود فراوانی فضای افکار عمومی درباره صنعت هستهای و این سازمان را تغییر داد. حضور ما در نمایشگاه‌های برگزار شده در دانشگاه‌های مختلف و یا بازدید حدود 270 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی از سازمان انرژی اتمی ایران و نمایشگاه دستاوردهای صنعت هستهای در شناخت بیشتر جامعه از این صنعت تاثیرات خوبی به همراه داشته است.
وی تصریح کرد: همچنین در نمایشگاهی که در خدمت مقام معظم رهبری برگزار شد، علاوه بر سران سه قوه، تعداد فراوانی از مسوولان، نخبگان کشور و اساتید دانشگاه‌ها با دستاوردهای صنعت هستهای آشنا شدند و دریافتند که پیشرفت‌های صنعت هستهای کشور بسیار فراوان است. برگزاری این نمایشگاه‌ها باعث افتخار بوده و غرور‌آفرین است و در عین حال این موارد سبب حمایت‌های فراوان اقشار مختلف جامعه از این صنعت شده است.
وی تاکید کرد: ما به حمایت مردم، مسوولان، نمایندگان مجلس و … نیاز داریم زیرا کشور ما کشوری است با جمعیتی بیش از 80 میلیون نفر و دارای ظرفیت اقتصادی مناسب است و اگر بتوانیم قابلیت‌های بالقوه خود را به بالفعل کنیم؛ قرارگیری در جمع کشورهای برتر دنیا نیز برای ما دور از انتظار نیست.
کمالوندی با اشاره به پتانسیل‌ها و مزیت‌های فراوان صنعت هستهای در عرصه اقتصادی توضیح داد: در حوزه توسعه اقتصادی یک عبارت خوب به نام «مزیت‌های نسبی اقتصادی» وجود دارد که باید بدانید در صنعت هستهای همه مزیت‌های نسبی اقتصادی برای کشور ما در آن جمع شده زیرا مزیت نسبی یک کشور به ظرفیت‌های آن کشور برمی‌گردد مثلا در حوزه انرژی هستهای، ظرفیت نیروی تحصیلکرده انسانی به‌شکل گسترده در کشور ما وجود دارد و صدها میلیارد دلار برای آموزش و تربیت آن‌ها سرمایه‌گذاری شده است. در دنیا از نظر تعداد دانشگاه‌ها و نیز فارغ‌التحصیلان در رشته‌های گوناگون جزو کشورهای برتر محسوب می‌شویم و سرمایه‌گذاری‌های فراوانی برای افراد تحصیلکرده انجام شده که اکنون باید ثمربخش شود؛ یعنی شما باید نیروی انسانی تحصیلکرده را در حوزه‌های پیشرفته و تکنولوژی‌های سطح بالا و دارای ارزش افزوده به‌کار بگیرید.
کمالوندی ادامه داد: یکی از صنایعی که دارای ارزش افزوده بالا بوده و بسیار مهم تلقی می‌شود؛ صنعت هستهای است بنابراین یکی از سیاست‌های بسیار خوب مهندس اسلامی در سازمان انرژی اتمی ایران، سیاست «درهای باز، نوآوری باز» است که در عین توجه به مسایل امنیتی، بسیار مهم و تاثیرگذار تلقی می‌شود.
وی در پایان تاکید کرد: ما حوزه‌ای هستیم که نگرانی‌های امنیتی در آن وجود دارد و واقعیتی است که نمی‌توان آن را انکار کرد و بارها مورد حمله واقع شده‌ایم و دشمنان در حال تلاش برای از بین بردن این صنعت هستند و در نظر دارند تا صنعت هستهای را از ایران بگیرند؛ این در حالی است که صنعت هستهای آن‌چنان در ایران ریشه دوانده که الحمدالله قصد و نیت دشمنان هیچ‌گاه محقق نخواهد شد. البته دشمنان دست از تلاش و کوشش برنمی‌دارند اما مهم است که ما میان مسایل امنیتی و همچنین سیاست‌های تبیینی تعادل ایجاد کنیم که در 2 سال گذشته تا اندازه زیادی این کار انجام شده و منجر به پیشرفت‌های خوبی شده است که واقعا باید بخش‌های مختلف صنعت هستهای کشور این به دلیل اقدامات مناسب و درخور توجه؛ تشکر و قدردانی کنیم.
انتهای پیام/
