همزمان با رشد روز افزون جمعیت و افزایش شهرنشینی، به‌تدریج اراضی قابل سکونت کاهش یافته و در نتیجه ایجاد ساختمان‌های بلند و چند طبقه فکر بکری بود تا بیشترین جمعیت را در کمترین فضا جای دهد؛ این ایده به لحاظ اقتصادی و صرفه‌جویی در میزان اشغال سطح زمین برای سکونت انبوهی از جامعه انسانی بسیار مورد استقبال معماران و طراحان شهری قرار گرفت و به مرور و با گذر زمان تبدیل به یکی از پدیده‌هایی شد که امروز شهرهای جهان به ویژه شهرهای بزرگ را به شدت درگیر خود کرده است. این در حالی است که توسعه افقی شهرها یکی از اهدافی است که دولت سیزدهم در قالب احکام برنامه هفتم دنبال می‌‌‌کرد و در نسخه مصوب لایحه برنامه هفتم در کمیسیون تلفیق نیز دست‌‌‌کم در مورد شهرهای کوچک و متوسط با اقبال نمایندگان مجلس مواجه شده است.
توسعه عمودی شهر یا بلند مرتبه‌سازی در سال‌های اخیر به یکی از مهمترین راهبردها و برنامه‌های توسعه شهری تبدیل شده بود و این پدیده ضمن داشتن مزایای متعدد، در صورت داشتن ضعف در برنامه‌ریزی، اثرات منفی بر شاخص‌های کیفیت زندگی و به‌ویژه هویت محلی داشته این در حالی است که اجرای طرح توسعه افقی شهرها خود می تواند زمینه را برای تسریع در روند اجرای ساخت مسکن افزایش دهد.
بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که سهم زمین از قیمت مسکن حدود ۶۰ درصد است. بنابراین با توسعه افقی و افزودن اراضی به محدوده شهرها می توان قیمت مسکن را کنترل کرد. چرا که در این شرایط، زمین کافی به بازار عرضه می شود و تعادل را به بازار برمی گرداند.
توسعه افقی در شهرهایی که اراضی کافی دارند، می تواند انتخاب بهتری باشد و کیفیت زندگی را افزایش دهد. به خصوص با توجه به پیامدهایی که زندگی آپارتمانی می تواند برای افراد در بر داشته باشد.
همچنین بر اساس پژوهش های مرکز توسعه و آینده نگری، حدود ۴ میلیون و ۳۶۲ هزار هکتار از کل کشور، قابلیت تبدیل شدن به سکونتگاه و بارگذاری جمعیت دارد به عبارت دیگر، بیش از ۲.۶۹ درصد از زمین های کل کشور را می توان به سکونتگاه تبدیل کرد.
در همین رابطه آرامی کارشناس مسکن در گفت وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با بیان اینکه توسعه افقی شهرها، روند ساخت و ساز را افزایش می دهد گفت: اجرای طرح توسعه افقی در شهرها زمینه ساز کاهش چالش های حوزه ساخت مسکن می شود.
وی با بیان اینکه سرعت ساخت و ساز همزمان با توسعه افقی شهرها بیشتر می شود گفت: با توجه به افزایش هزینه های ساخت وساز و افزایش نرخ تورم به طور قطع با اجرای این طرح هزینه های ساخت درگیر مسائل تورمی اقتصاد کشور نمی شود.
این کارشناس مسکن با بیان اینکه برخی از سازندگان عدم توسعه افقی شهرها ناشی از عدم تامین زمین و هزینه های زیرساخت ها اعلام می کنند گفت: طبق بررسی ها و آمارهای اعلام شده در حال حاضر با توجه به الحاق اراضی در شهرها هیچ کمبودی در این بخش وجود ندارد و در برخی از شهرها هم شاهد مازاد اراضی هستیم.
وی با اشاره به اینکه یکی از اشکالاتی که برخی از کارشناسان به توسعه افقی شهرها می گیرند، بحث ایجاد زیرساخت و هزینه های سرسام آور آن است گفت: هزینه زیرساخت برای شهرها و شهرک های جدید می تواند بسیار بالا باشد که طبق بررسی های صورت گرفته بسیاری از اراضی که تامین شده نیازی به تکمیل زیرساختی ندارد.
آرامی با بیان اینکه در صورتی که تمام دستگاه ها، هماهنگی لازم را داشته باشند، می توان این زیرساخت ها را به صرفه ساخت گفت: در نگاه کلان و با محاسبه تهدید و فرصت هایی که برای مدیریت شهری وجود خواهد داشت، می توان گفت که فراهم کردن زیرساخت بسیار عاقلانه تر و بهتر از افزایش جمعیت و تراکم شهرهاست.
او با بیان اینکه درصد کمی از زمین های کشور در پهنه شهری و روستایی به سکونتگاه تبدیل شده است گفت: ایران وسعت ۱۶۵ میلیون هکتاری دارد در حالی که سهم اراضی شهری و روستایی، فقط ۱ میلیون هکتار است. اجرای طرح توسعه افقی شهرها در این دولت کلید خورده است و با توجه به مزایای مفید و کاربرد های که داشته است باید این طرح در دولت های بعدی هم ادامه پیدا کند تا شاهد بهبود وضعیت بازار تولید مسکن در کشور باشیم.
خبرنگار: محبوبه کباری
