مواد مخدر یکی از بزرگ‌ترین معضلات اجتماعی در جوامع امروزی محسوب می‌شود. جوانان به دلیل دوران حساس و پر از تغییرات خود، بیشتر در معرض خطر استفاده از مواد مخدر قرار دارند. اثرات مواد مخدر نه تنها بر فرد مصرف‌کننده بلکه بر جامعه نیز بسیار گسترده و عمیق است.
تأثیرات جسمانی
مصرف مواد مخدر باعث آسیب‌های جدی به اعضای بدن مانند قلب، کبد، ریه و سیستم عصبی می‌شود. برخی مواد می‌توانند باعث بیماری‌های خطرناکی مانند هپاتیت و ایدز شوند. جوانانی که مواد مخدر مصرف می‌کنند، معمولاً دچار افت شدید تحصیلی می‌شوند. کاهش تمرکز، حافظه و انگیزه برای یادگیری از جمله این تأثیرات است.
تأثیرات روانی
بسیاری از مواد مخدر باعث افزایش اضطراب و افسردگی می‌شوند. این حالات روانی می‌توانند منجر به رفتار‌های خودکشی‌گرایانه شوند. استفاده مستمر از مواد مخدر منجر به وابستگی شدید جسمی و روانی می‌شود که درمان آن بسیار دشوار است.
تأثیرات اجتماعی
جوانانی که مواد مخدر مصرف می‌کنند، معمولاً از دوستان و خانواده دوری می‌کنند و به گروه‌های هم‌سن خود که مصرف‌کننده هستند، نزدیک می‌شوند. بسیاری از مواد مخدر غیرقانونی هستند و مصرف یا حمل آنها منجر به مشکلات جدی قانونی و حتی زندان می‌شود.
تاثیر مواد مخدر بر جامعه
هزینه‌های درمانی برای افراد معتاد بسیار بالاست و بخش زیادی از منابع مالی نظام سلامت را به خود اختصاص می‌دهد.اعتیاد به مواد مخدر منجر به کاهش بهره‌وری نیروی کار می‌شود. افراد معتاد نمی‌توانند به درستی در جامعه فعالیت کنند و نقش سازنده‌ای داشته باشند.
ارتباط مستقیمی بین مصرف مواد مخدر و افزایش جرم و جنایت وجود دارد. بسیاری از جرایم از جمله سرقت، خشونت و قتل به دلیل نیاز به پول برای تهیه مواد مخدر صورت می‌گیرد. اعتیاد به مواد مخدر باعث فروپاشی خانواده‌ها می‌شود. افراد معتاد معمولاً نمی‌توانند نقش پدر، مادر یا همسر مناسبی را ایفا کنند که این مسئله باعث آسیب‌دیدگی عاطفی و روانی سایر اعضای خانواده می‌شود.
تأثیرات فرهنگی
مصرف مواد مخدر باعث تغییر در ارزش‌ها و هنجار‌های فرهنگی جامعه می‌شود. ارزش‌های مثبت مانند تلاش، صداقت و مسئولیت‌پذیری جای خود را به بی‌تفاوتی، خودخواهی و رفتار‌های مخرب می‌دهند. گسترش مواد مخدر در جامعه باعث افزایش بی‌اعتمادی بین افراد می‌شود. افراد جامعه به دلیل ترس از ارتباط با افراد معتاد و مشکلات ناشی از آن، از هم دوری می‌کنند.
راهکار‌های پیشگیری و مقابله
ارائه برنامه‌های آموزشی درباره مضرات مواد مخدر در مدارس می‌تواند نقش مهمی در آگاهی‌بخشی به جوانان داشته باشد. استفاده از رسانه‌های جمعی برای اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات مواد مخدر بسیار مؤثر است.
خدمات درمانی و حمایتی
ایجاد مراکز درمانی و حمایتی برای افراد معتاد و ارائه خدمات مشاوره‌ای و درمانی به آنها ضروری است. ارائه خدمات مشاوره‌ای و حمایتی به خانواده‌های افراد معتاد می‌تواند در کاهش تاثیرات منفی اعتیاد بر آنها مؤثر باشد.
قوانین و مقررات
اعمال قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای مبارزه با تولید، توزیع و مصرف مواد مخدر می‌تواند در کاهش این معضل اجتماعی موثر باشد. افزایش نظارت و کنترل بر مرز‌ها و نقاط ورودی کشور برای جلوگیری از ورود مواد مخدر هم یکی دیگر از موارد محسوب می شود.
مواد مخدر تاثیرات منفی گسترده‌ای بر جوانان و جامعه دارد. از اثرات جسمانی و روانی گرفته تا تاثیرات اجتماعی و اقتصادی، مصرف مواد مخدر یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی جوامع امروزی است. بنابراین، تلاش برای پیشگیری از گسترش مواد مخدر و ارائه راهکار‌های موثر برای مقابله با آن ضروری است. آموزش، افزایش آگاهی، ارائه خدمات درمانی و حمایتی و تقویت قوانین و مقررات از جمله راهکار‌های موثر در این زمینه هستند.
والی غدا مدیر اجرایی دفتر مقابله با مواد مخدر سازمان ملل در مراسم بزرگداشت روز جهانی مبارزه با مواد مخدر، طی پیامی بیان کرد: مصرف مواد مخدر جاده‌ای طولانی و سخت به ناکجا آباد است که معمولاً به اختلالات، بیماری و حتی مرگ منتهی می‌شود. حدود ٦٤ میلیون در سراسر جهان از اختلالات مصرف مواد مخدر رنج می‌برند، در حالی که همه ساله صد‌ها هزار نفر جان خود را به دلیل مصرف مواد مخدر از دست می‌دهند.
به گفته وی، حدود ١٤ میلیون نفر در سر تا سر دنیا مواد مخدر تزریق می‌کنند که آنها را در معرض ابتلاء به اچ آی وی و هپاتیت c قرار می‌دهد. با این وجود، علی‌رغم تمام خطرات، مصرف جهانی مواد مخدر در طول دهه گذشته روندی رو به رشد داشته است.
والی غدا با بیان اینکه افراد جوان در خطر جدی هستند و بازار مواد مخدر غیر قانونی، به خصوص آنها را مورد هدف قرار می‌دهد تا با مواد مخدر و روش‌های مصرف جدید مشغول باشند، گفت: مواد صنعتی قوی این خطرات را تقویت می‌کنند در حالی که تجارت کوکائین هم رو به افزایش است. از آنجایی که زنان، فقرا و افراد آسیب‌پذیر از لحاظ وابستگی و دسترسی به درمان باید با چالش‌های بزرگ‌تر و موانع بیشتری دست و پنجه نرم کنند، نابرابری همچنان به صورت یک موضوع اصلی خودنمایی می‌کند.
مدیر اجرایی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد یادآور شد: در عین حال قاچاق مواد مخدر همچنان به تقویت خشونت می‌پردازد و حاکمیت قانون را تضعیف می‌کند. امسال در روز جهانی مبارزه با سو مصرف و قاچاق مواد مخدر بر نیاز مبرم به سرمایه‌گذاری روی پیشگیری تأکید می‌شود.
وی تاکید کرد: با سرمایه‌گذاری منابع بیشتر در پیشگیری می‌توانیم مردم به خصوص افراد جوان را از مصرف مواد مخدر دور کنیم. می‌توانیم مصرف بیش از حد مواد و مرگ‌های دلخراش ناشی از آن را کاهش دهیم. می‌توانیم آسیب‌هایی همچون انتقال بیماری در میان افرادی که مواد مصرف می‌کنند را کاهش دهیم و در عین حال برایشان دسترسی به درمان برای اختلالات مصرف مواد فراهم کنیم. می‌توانیم جوامع را توانمند کنیم تا افراد در امنیت و با کرامت زندگی کنند.
والی غدا گفت: بیایید برای سرمایه. گذاری بیشتر بر پیشگیری مبتنی بر شواهد و مردم محور و برای سلامت طولانی مدت و سعادت مردم تلاش کنیم.
خبرنگار:عطیه رضایی
