۱۵:۰۰ – ۲۵ مرداد ۱۴۰۳
پای بحث پیرامون ضرورت بیت‌کوین که برسد، هیچ اقتصادی بهتر از اقتصاد اتریشی در چنین بحث‌هایی حق مطلب را ادا نمی‌کند، اما این تنها یک نظریه نامتعارف اقتصادی نیست که اهمیت نوعی پول را توصیف کند که به‌طرز شگفت‌انگیزی شبیه بیت‌کوین باشد. این نگاه جنبه‌های رشدزدایی و اقتصاد زیست‌محیطی، پایان دادن به ارز‌های فیات و خاصیت ضدتورمی را ترویج می‌کند. درحالی‌که ما اغلب بر مزایای استخراج بیت‌کوین برای انتقال انرژی فعلی به‌دوراز سوخت‌های فسیلی تمرکز می‌کنیم، بیت‌کوین نقش مهم‌تری در انتقال جوامع ما به دنیایی پایدار و عادلانه‌تر دارد. مصرف انرژی بیت‌کوین هم بی‌اهمیت است و هم نیست. این شبکه کمتر از نیم درصد برق مصرفی جهان را مصرف می‌کند. برخی این را چیزی بیش از «خطای گرد کردن» نامیده‌اند. درعین‌حال به‌سختی می‌توان انکار کرد که این ذره مصرف انرژی در حد مصرف انرژی یک کشور کوچک است.
البته بسیاری از فناوری‌های جهانی نسبت به بیت‌کوین انرژی برتر هستند. مراکز داده، سیستم‌های تهویه مطبوع و صنعت بانکداری همگی به ذهن متبادر می‌شوند. دلایل معتبری برای نگرانی در مورد مصرف انرژی و بیش از آن، پتانسیل افزایش مصرف انرژی وجود دارد. ادبیات بررسی‌شده کافی در اینترنت موجود است که ارتباط قطعی بین مصرف انرژی و تخریب محیط‌زیست را نشان می‌دهد. از منظر اقتصاد بوم‌شناختی و رشد زدایی، این به‌طورکلی نتیجه حرکت نئوکلاسیک برای رسیدن به یک چرخه رشد بی‌پایان اقتصادی است.
نتایج تخریب محیط‌زیست ناشی از رشد اقتصادی بی‌پایان واضح است. بسیاری از دانشمندان معتقدند در میانه یک انقراض دسته‌جمعی ششم هستیم که انسان‌ها به‌طور عمده مسئول آن هستند. یک مطالعه اخیر در آلمان کاهش تقریبی ۸۰ درصدی بیوماس حشرات را در ۲۰ سال گذشته نشان داده است. جنگل‌های گرمسیری برزیل، که زمانی یکی از بهترین مکان‌های جذب کربن ما بودند، اکنون به‌دلیل افزایش دما‌های جهانی و جنگل‌زدایی ناشی از کشاورزی، به منابع انتشار کربن تبدیل شده‌اند. آلودگی شیمیایی در همه‌جا وجود دارد. اخیرا میکروپلاستیک‌ها در نمونه‌های خون انسان پیدا شده و مواد شیمیایی علف‌کش اکنون در نمونه‌های ادرار انسان‌ها قابل‌شناسایی است. اینها همه شواهدی هستند که طراحی نادرست مشوق‌های سیستم اقتصادی موجود ما، سیاره را به‌دوراز قابلیت سکونت راحت، نه‌فقط برای انسان‌ها بلکه برای تمام گونه‌ها، سوق می‌دهد.
واقعیت سخت این است که مصرف انرژی بیت‌کوین برای مدتی به رشد خود ادامه خواهد داد، به شرطی که افراد بیشتری به استفاده از بیت‌کوین روی آورند. اگر نگران تغییرات اقلیمی هستید و رابطه اساسی بین مصرف انرژی، رشد اقتصادی و تخریب محیط‌زیست را می‌دانید، پس مصرف انرژی بیت‌کوین واقعا نگران‌کننده به نظر می‌رسد. مهم‌ترین نکته‌ای که باید درباره بیت‌کوین درک کنید، این است که مصرف انرژی شبکه محدود است و همچنین برای ارائه نوعی سیستم پولی که اقتصاد جهانی را در مسیر کاهش رشد پایدار نگه دارد، ضروری است. کاهش رشد انرژی یک حرکت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. این یک حرکت گسترده از افرادی است که خواستار کاهش مصرف کلی انرژی کشور‌های ثروتمند هستند، درحالی‌که به کشور‌های درحال‌توسعه اجازه می‌دهند تا مصرف خود را افزایش دهند. درخواست فزاینده‌ای وجود دارد که جهان باید از رشد اقتصادی فاصله بگیرد و به سمت کاهش رشد حرکت کند. اقتصاد اکولوژیک یک‌پایه ملموس برای چگونگی کارکرد این فرآیند از طریق همگرایی کاهش رشد و رشد به سمت یک اقتصاد پایدار کلی فراهم می‌کند.
اقتصاد پایدار جایی است که اقتصاد ما با آنچه سیاره‌مان قادر به حمایت از آن است، هم‌راستا می‌شود. برخلاف آنچه برخی ممکن است فکر کنند، هیچ‌گونه‌ای روی این سیاره وجود ندارد که بتواند از زیستگاه خود فراتر برود و برای مدت طولانی زنده بماند. برایان چک، اقتصاددان اکولوژیک، اقتصاد پایدار را «اقتصاد برای دنیای پر» می‌نامد؛ «اقتصادی که آنقدر بزرگ شده که محیط‌زیست را تحت‌فشار کامل قرار می‌دهد!» بااین‌حال کاهش رشد چیزی بیش از اقتصاد و مصرف انرژی در حالت ثابت است. همچنین پایان دادن به ارز‌های فیات، تورمی و مبتنی‌بر بدهی را ترویج می‌کند. رشدزدایی، بومی‌گرایی و زندگی مقتصدانه را تشویق می‌کند که مطابق با طبیعت است، می‌توان استدلال کرد کاهش رشد دقیقا همان چیزی است که بیت‌کوین در تمام جنبه‌های اقتصاد اعمال می‌شود. رشدزدایی یعنی از بین بردن مصرف‌گرایی بیهوده، مشاغل مزخرف و رانت‌خواری، همچنین روش‌های بومی مدیریت طبیعی و پرورش دائمی را ترویج می‌کند.
واقعا اگر ما به کاهش رشد نیاز داریم باید زیرساخت‌های جدیدی بسازیم تا این سبک زندگی با ترجیح زمانی پایین را حفظ کنیم. اگر قرار است ارز‌های فیات، تورم و مبتنی‌بر بدهی را حذف کنیم، باید یک شبکه پولی قوی، غیرمتمرکز و امن بسازیم که بتوانیم از آن برای نگهداری سیستم اقتصادی کاهش رشد خود در چهارچوب سیاره‌ای استفاده کنیم. در کتاب «شوک عرضه: رشد اقتصادی در دوراهی»، چک توضیح می‌دهد که تورم زمانی اتفاق می‌افتد که «یک‌نهاد پولی (مانند فدرال رزرو در ایالات‌متحده) عرضه پول را سریع‌تر از آنچه اقتصاد واقعی می‌تواند رشد کند، افزایش دهد.» چک یک اقتصاددان اتریشی نیست، بلکه یک حامی کامل کاهش رشد است. او ادامه می‌دهد: «دوره‌های اخیر رشد سریع و واقعی اقتصادی… تمایل به ایجاد تورم داشته‌اند، زیرا مقامات پولی از واقعیت‌های زندگی اقتصادی دور هستند و نمی‌توانند محدودیت‌های اکولوژیکی رشد را درک کنند.» از دیدگاه اقتصاد اکولوژیک، ریشه پول اساسا ناشی از مازاد کشاورزی است؛ نه بدهی و نه دولت. اگرچه این عوامل قطعا در توسعه و پذیرش پول نقشی ثانویه دارند، بدون مازاد کشاورزی، تقسیم‌کار وجود نخواهد داشت و بدون تقسیم‌کار، نیازی به مبادله نخواهد بود. اگر به این مساله به‌شدت نگاه کنیم، اگر سیستم‌های غذایی ما امسال به‌طور کامل از کار بیفتند، همه‌چیز از بین می‌رود و هریک از ما دوباره مجبور می‌شود بیشتر وقت خود را صرف پیدا کردن غذا برای بقا کنیم؛ در این حالت نیازی به پول نخواهیم داشت.
از قوانین اول و دوم ترمودینامیک می‌دانیم که انرژی نه خلق می‌شود و نه از بین می‌رود و زمانی که انرژی تبدیل می‌شود، این فرآیند ناقص است و بخشی از آن اتلاف می‌شود. این بدان معناست که این قوانین فیزیکی یک حد اکولوژیکی روی سیاره ما اعمال می‌کنند که درنهایت سقفی بر مازاد کشاورزی تعیین می‌کنند. از دیدگاه اقتصاد اکولوژیک، این بدان معناست که پول نیز حدی دارد. بیت‌کوین پول است و آن هم حدی دارد. در سال ۲۱۴۰، آخرین بیت‌کوین از ۲۱ میلیون بیت‌کوین ضرب خواهد شد. در اوایل دهه ۲۰۳۰، ۹۸ درصد از تمام بیت‌کوین‌ها ایجاد خواهند شد. مصرف انرژی بیت‌کوین تا زمانی که ارزش بیت‌کوین به رشد خود ادامه دهد، افزایش می‌یابد. در یک نقطه، اگر بیت‌کوین استاندارد پولی جهان شود، تمام ارزش‌های جهانی روی شبکه پولی خواهد بود. هنگامی‌که این اتفاق بیفتد، رشد نرخ هش شبکه و از این رو مصرف انرژی باید کند شود و احتمالا به یک حالت پایدار خود برسد. این به خاطر کاهش بازدهی خواهد بود، زیرا سختی استخراج شبکه افزایش می‌یابد و رقابت فشرده می‌شود.
اگر نظریه اقتصاد اکولوژیک درست باشد، پس ارزش کل شبکه بیت‌کوین باید محدودیت کامل سیاره‌ای منابع در دسترس که مازاد کشاورزی را تامین می‌کند، منعکس کند. از آنجا که ما نمی‌توانیم انرژی بیشتری خلق کنیم، بنابراین باید حقیقت داشته باشد که نمی‌توانیم بیت‌کوین بیشتری تولید کنیم. سیستم اجتماعی- اقتصادی ما باید به این ایده از محدودیت‌ها پی ببرد و در اینجا تجویز‌های اجتماعی گسترده‌تر از کاهش رشد مفید خواهد بود. علاوه‌بر این، یک جمله در جامعه بیت‌کوین وجود دارد؛ «شما بیت‌کوین را تغییر نمی‌دهید، بیت‌کوین شما را تغییر می‌دهد.» ممکن است پذیرش بیت‌کوین افراد را از مصرف‌گرایی رضایتمندی فوری دور کند که به آن «ترجیح زمانی بالا» گفته می‌شود.
از آنجا که استخراج به‌طور جهانی انجام می‌شود، ما انتظار داریم مصرف انرژی در دوره همگرایی اقتصادی رشد کند. اگر تئوری‌پردازان کاهش رشد، اقتصاددانان اکولوژیک، محیط‌زیست‌خواهان و فعالان اقلیمی اکنون به این موضوع بپیوندند، می‌توانند به شکل‌گیری آینده‌ای که مصرف انرژی چگونه توسعه می‌یابد کمک کنند تا مطمئن شوند که به‌خوبی در مناطقی از جهان که در حال حاضر با فقر انرژی مواجه هستند توزیع شود. این اطمینان حاصل خواهد کرد که کشور‌های درحال‌توسعه بیشترین بهره را از رشد شبکه ببرند و به این ترتیب تسهیل‌کننده‌ای برای یک قسمت از همگرایی حالت پایدار کاهش رشد و رشد باشد.
ما شروع به دیدن این موضوع کرده‌ایم. پذیرش بیت‌کوین معمولا در کشور‌های کمتر توسعه‌یافته بیشتر است، جایی که مردم تحت تاثیر ابر‌تورم و رژیم‌های پولی ناپایدار و سرکوبگر قرار دارند. درکنار آن، دولت‌ها در برخی از کشور‌های درحال‌توسعه مانند جمهوری آفریقای مرکزی درحال مطالعه نحوه استفاده از استخراج بیت‌کوین برای توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر طبیعی خود هستند. رئیس‌جمهور تازه انتخاب‌شده کلمبیا، گوستاو پترو، یک سیاستمدار متمایل به پیشرفت، نیز علاقه نشان داده است که از استخراج بیت‌کوین برای همین هدف استفاده کند.
بیت‌کوین اغلب به خاطر پاداش دادن به پذیرندگان اولیه به‌جای پذیرندگان بعدی موردانتقاد قرار می‌گیرد و منتقدان معمولا ادعا می‌کنند این امر منجر به ایجاد یک طبقه جدید از الیگارش‌های رمزارزی خواهد شد که بر جهان حکومت می‌کنند. در مقاله‌ای اخیر از موسسه سیاست بیت‌کوین با عنوان «آیا بیت‌کوین به‌طور عادلانه توزیع شده است؟»، نویسندگان به مطالعه‌ای از CoinMetrics اشاره کردند که نشان می‌دهد با وجود «ورود نهاد‌های بزرگ به این فضا، بیت‌کوین هنوز هم یک حرکت کاملا مردمی است» و بهترین توزیع ارز را در مقایسه با سایر ارز‌های دیجیتال دارد.
پول به‌تن‌هایی نمی‌تواند توزیع نابرابر منابع را حل کند، اما اگر پولی مانند بیت‌کوین را با مجموعه‌ای از قوانین اقتصادی که نابرابری اقتصادی را کاهش می‌دهند ترکیب کنیم (کتاب «بازار‌های رادیکال» طراحی‌های معقولی برای مکانیسم‌های بازار ارائه می‌دهد)، درطول زمان، ثروت به‌طور عادلانه بین همه افراد توزیع خواهد شد. حفظ یک جامعه پایدار در یک اقتصاد پایدار نیازمند کاهش تمام اشکال نابرابری است. باور به واقعی بودن تغییرات اقلیمی برای پذیرش این دیدگاه ضروری نیست. محدودیت‌های منابع طبیعی به این معنی است که یک محدودیت طبیعی روی نفت وجود دارد.
ایالات‌متحده در دهه ۱۹۷۰ به اوج تولید نفت رسید و رونق شرکت‌های نفتی مثل شل در ایالات‌متحده برای همیشه ادامه نخواهد داشت. همان‌طور که دیده‌ایم، استقلال انرژی برای تقویت زنجیره‌های تامین و ترویج محلی‌گرایی در اقتصاد اجتماعی ما ضروری است. اگر می‌خواهیم کیفیت زندگی مشابهی برای نسل‌های آینده داشته باشیم، پذیرش بیت‌کوین و دیدگاه‌های اقتصادی اکولوژیک و کاهش رشد برای گسترش بهترین جنبه‌های جامعه فعلی ما به آینده دور ضروری است. با وجود آنچه منتقدان می‌گویند بیت‌کوین نقش بسیار مهمی در اینجا ایفا می‌کند. درحالی‌که این یک بار فوق‌العاده است، این برعهده ماست که این پیام را به سایر نقاط جهان برسانیم. زمان درحال گذر است.
منبع: روزنامه فرهیختگان
