مسمومیت دارویی انواع مختلفی دارد و وقتی روی می دهد که دوز یک دارو یا ماده مصرفی از دوز درمانی بیشتر باشد. این امر ممکن است سهوی یا عمدی اتفاق بیفتد. در ادامه مطلب با علائم مسمومیت دارویی و برخی راهکارهای درمانی آن آشنا می شوید.
علائم مسمومیت دارویی و راهکارهای درمانی
وقتی که دوز یک دارو یا ماده مصرفی خاصی از دوز درمانی آن بیشتر شود مسمومیت روی می دهد که می تواند به طور سهوی یا عمدی باشد. از مسمومیت های دارویی که به طور ناگهانی و سهوی روی می دهند می توان به مسمومیت در اثر اختلال عملکرد ناحیه کبد و کلیه اشاره کرد.
در ضمن مصرف داروها در دو رنج سنی کودکان و سالمندان به علت فاکتورهای فیزیولوژیکی خاص آن ها ممکن است با احتمال بیشتری به مسمومیت منجر گردد. تهوع و استفراغ از علائم شایع مصرف داروها می باشد که می توان برخی از داروها را با غذا میل کرد تا این علائم کنترل شود.
پزشک و بیمار بایستی نسبت به حساسیت های دارویی آگاه بوده و باید دانست که مسمومیت دارویی انواع مختلفی دارد. اغلب مسمومیت های دارویی نشانه داشته و با توجه به داروی مورد مصرف ممکن است این علائم متفاوت باشد. ولی علائم گوارشی مشترک از جمله ضعف، دل درد، حالت تهوع و استفراغ ممکن است برای اکثر داروها روی دهد.
به ویژه مسمومیت با داروهایی که کاربرد اعصاب و روان داشته یا آرامش بخش هستند. در ادامه پیرامون علائم مسمومیت دارویی بیشتر صحبت می کنیم.
نشانه های جدی مسمومیت دارویی
از علائم جدی مسمومیت دارویی عبارت است از:
- اختلال هوشیاری
- کاهش تنفس
- تنگی نفس
- تشنج
در صورت بروز این علائم هر چه سریعتر بایستی بیمار به اورژانس مراجعه کند. در مسمومیت های دارویی ساده از طریق تماس با شماره تلفن ۱۹۰ از ساعت ۸ صبح تا ۲۰ شب با تشریح نشانه های بیماری اگر خطر جدی بود که باید فرد به اورژانس انتقال داده شود و در صورت جدی نبودن شرایط توسط متخصص داروساز دستورالعمل های کنترل در خانه داده می شود.
اشکال مسمومیت دارویی
اگر بدن یا صورت افراد پس از مصرف داروهایی مانند داروهای سرماخوردگی یا استامینوفن ورم کند این عارضه مسمومیت دارویی نبوده اما عارضه جدی و حساسیتی می باشد که باید به پزشک مراجعه شود. مسمومیت دارویی یکی از رایج ترین انواع مسمومیت می باشد که مصرف بیش از اندازه مجاز هر دارو یا ماده ای ممکن است سبب بروز این حالت شود.
البته گاه ممکن است مصرف داروهایی که به قصد درمان تجویز شده اند در همان دوز مجاز مصرفی نیز به علت مشکلات زمینه ای در فرد یا تداخل دارویی منجر به بروز مشکلات در بدن فرد و مسمومیت دارویی گردد. از نکاتی که باید در تجویز و مصرف داروهای مورد نظر قرار گیرد سن بیمار، نوع بیماری و ضمنا مکانیزم دفع دارو می باشد.
به طور مثال فردی که کلیه اش مشکل دارد نمی تواند داروهایی که توسط کلیه دفع می شوند را مصرف نماید و حتی اگر از این داروها در دوز پایین نیز استفاده کند مسمومیت پیدا می کند. این موضوع درباره مصرف داروهایی که توسط سیستم گوارش دفع می شوند در مورد فردی با مشکلات گوارشی نیز صادق است.
قابل ذکر است مصرف مداوم داروهایی مانند استامینوفن که به تصور برخی بی خطر است در طولانی مدت سبب شده این ماده در بدن بیشتر از حد مجاز شود و فرد با علائم مسمومیت همراه گردد. ولی دسته دیگری از داروها به محض ورود به بدن سبب بروز مسمومیت می شوند.
مثلا اگر تزریق دارو مطابق استاندارد گفته شده نبوده و دارویی که بایستی عضلانی تزریق شود به اشتباه درون رگ تزریق گردد ممکن است خیلی خطرناک بوده و آسیب های جدی به بدن وارد شود. زیرا میزان دارو بیشتر از حد معمول بوده و عوارض خطرناکی به دنبال دارد.
درباره برخی داروها نیز دوز درمانی با دوزی که سبب بروز مسمومیت می گردد بسیار به هم نزدیک بوده و مصرف کمی بیش از اندازه تجویزی ممکن است سبب مسمومیت دارویی گردد.
انواع مسمومیت دارویی
مسمومیت سهوی و عمدی دو نوع رایج مسمومیت دارویی می باشند. در مسمومیت سهوی دارو اشتباها مصرف شده و معمولا کودکان و حتی بزرگسالان و افراد کهنسال تحت این مسمومیت قرار می گیرند. به طور مثال فردی که باید قرص تجویز شده را در هفته دو تا سه بار مصرف کند و اما سهوا سه عدد قرص در روز میل کند بعد از چند روز دچار مسمومیت می گردد.
در مسمومیت عمدی فرد از روی عمد و آگاهانه دارویی را بیشتر از حد مصرف می کند. معمولا داروهایی مانند قرص های آرام بخش و اعصاب از داروهای مصرفی در این دسته جای می گیرند.
راهکارهای درمانی مسمومیت با دارو
متاسفانه بیشتر داروها نشانه مشخص و خاصی برای تشخیص مسمومیت دارویی ندارند. برخی داروها مانند آتروپین و نظیر آن سبب گشادی مردمک چشم می شوند و اگر دارویی از این گروه مصرف شود با معاینه چشم می توان پی برد که داروی مصرفی از چه دسته ای بوده اما به غیر از این مورد نمی توان دارویی که باعث مسمومیت شده را حدس زد.
برخی مواقع نیز دیده می شود که بسیاری از مردم به علل مختلف به طور مثال سردرد یا دندان درد به صورت مکرر از قرص هایی مانند استامینوفن استفاده می کنند. باید دانست که مصرف یک یا دو عدد از این قرص موجب ایجاد مسمومیت نخواهد شد، ولی اثرات این دارو در بدن به شکل تجمعی بوده یعنی با مصرف مداوم چنین قرص هایی اثرات آن در بدن تجمع پیدا کرده و بعد از گذشت مدتی علائم مسمومیت دیده می شود.
از نشانه های مسمومیت ب این داروها می توان به تنفس تند، حالت تهوع، سردرد و سرگیجه اشاره کرد. اما مشکلی که اینجا وجود دارد این است که علائم یاد شده ویژگی اختصاصی مسمومیت نبوده و ممکن است با علائم سایر بیماری ها اشتباه گرفته شوند.
به هر روی در صورتی که متوجه شده فردی سهوا یا از روی عمد دارویی را بیش از حد مجاز مصرف کرده که ممکن است سبب مسمومیت گردد حتما وی را به پزشک یا اورژانس انتقال داده تا شست و شوی معده سریعتر انجام شده و درمان مناسب صورت گیرد.
چنانچه فردی به طور اشتباهی دارویی را مصرف و از نوع دارو اطلاع دارید می توانید از وی بخواهید استفراغ انجام داده تا اجازه جذب دارو به بدن داده نشود. ولی در مواردی که داروهایی مانند دیازپام با جذب بالا که سریعا جذب بدن می شوند مصرف شوند بایستی فرد را سریعا به اورژانس رساند.
در صورتی که فرد مسموم حالت خواب آلودگی دارد یا مدت زیادی از مصرف دارو گذشته و استفراغ و شست و شوی معده فایده ای ندارد یعنی دارو به سیستم گردش خون وارد شده بایستی فرد سریعا به مرکز درمانی ارجاع داده شود. به علت این که بیمار در این حالت هوشیار نیست ممکن است با استفراغ محتویات معده وارد ریه ها شده و دچار خفگی شود.
به این ترتیب در این شرایط اصلا توصیه نمی شود که فرد را به استفراغ وارد کنید. زیرا این کار سبب انسداد ریه ها شده و خطر خفگی را به همراه دارد. به طور کلی اگر دارویی با تجویز پزشک برای درمان ناراحتی خاصی استفاده می شود به هیچ وجه در موارد دیگر برای بهبود ناراحتی هایی مانند سردرد و .. استفاده نشود.
عدم رعایت این نکته سبب بروز مسمومیت دارویی می شود زیرا شرایط جسمانی شما ممکن است با قبل تفاوت داشته باشد. به این ترتیب از خوددرمانی شدیدا پرهیز نمایید. همچنین به تاریخ مصرف داروها حتما دقت کنید. در صورتی که دارو پس از گذشت تاریخ انقضای آن استفاده شود آسیب جدی به بدن وارد می شود.
در ضمن پس از سپری شدن دوره درمانی اگر مقداری از دارو باقی مانده آن را دور بریزید و در خانه نگهداری نکنید. به خاطر داشته باشید به هیچ وجه شربت یا دارویی که ۴-۵ ماه در یخچال بوده را مصرف نکنید وگرنه مسمومیت دارویی شدید ایجاد خواهد شد.
در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم. همچنین در صورت تمایل برای آشنایی با مسمومیت با جیوه و علائم مسمومیت با سرب روی لینک ها کلیک و از این مقالات نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
برچسب :
