گروه‌های مافیایی جمع آوری زباله کارگرانشان را از بین زنان و مردان بی‌خانمان، مهاجران بیکار، معتادان متجاهر و کودکان کار انتخاب می‌کنند تا پول بیشتری به جیب بزنند. این گروه‌ها سال‌هاست که مدیریت و گردش مالی پسماند‌های خشک تهران را در دست گرفته‌اند و با توجه به درآمد‌های میلیونی اجازه نهایی‌شدن طرح‌های مربوط به مدیریت پسماند را نمی‌دهند. از این‌رو تاکنون طرح‌های اجرایی‌شده درخصوص جمع‌آوری زباله‌گرد‌ها و… با شکست مواجه شده، اما گویا مدیریت شهری در دوره ششم عزم خود را برای شکست‌دادن این مافیای مخوف جزم کرده است و قصد دارد برای همیشه ریشه این افراد را خشک کند؛ مافیایی که بنا به‌گفته‌های رضا محمدی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران از هر زباله‌گرد ۲۰تا ۵۰میلیون تومان درآمد دارد. البته که پشت پرده‌های زیادی در حوزه پسماند‌های خشک وجود دارد که این مقام مسئول در گفتگو با همشهری آنها را تشریح و تأکید کرده است که شهرداری قصد مبارزه جدی با آن را دارد و به هیچ قیمتی از این تصمیم عقب‌نشینی نخواهد کرد.
پیمانکاران نقره‌داغ می‌شوند
در گذشته شاهد تخلفاتی توسط پیمانکاران بودیم. در این دوره با اصلاح قرارداد‌ها تلاش کردیم این موضوع را به حداقل و حتی صفر برسانیم؛ بنابراین پیمانکاران نه‌تن‌ها حق جمع‌آوری زباله‌های خشک از داخل مخازن را ندارند بلکه باید طرح نوماند را عملیاتی کنند و پسماند‌های خشک تفکیک‌شده را از در منزل شهروندان جمع‌آوری کنند. برای هر پیمانکار محدوده جغرافیایی تعیین شده است که باید در حوزه نظافت شهری خدمات ارائه دهد؛ بنابراین مشاهده هر نوع تخلف از فعالیت و تردد زباله‌گرد‌ها تا جمع‌آوری پسماند‌های خشک از داخل مخازن سبب برخورد جدی با پیمانکار می‌شود و او باید پاسخگو باشد. در واقع با این کار‌ها پیمانکاران نقره‌داغ می‌شوند.
جمع‌آوری ۶۰۰تن زباله خشک از مافیا فقط در ۱۵روز
این روز‌ها شاهد فعالیت خودرو‌های ملودی در بحث جمع‌آوری غیرمجاز پسماند‌های خشک هستیم که قطعا این کار تخلف است و تاکنون حدود ۱۴۰دستگاه خودروی ملودی توقیف کرده‌ایم. علاوه بر آن مافیا و پیمانکاران پسماند‌های خشک جمع‌آوری‌شده توسط زباله‌گرد‌ها را از طریق کانتینر جابه‌جا می‌کنند که طی ۱۵روز گذشته حدود ۶۰۰تن زباله خشک از این خودرو‌ها جمع‌آوری کردیم.
جریمه ۱۲میلیارد تومانی
در مدیریت پسماند با کسی شوخی نداریم و مماشات نمی‌کنیم. پیمانکاران باید بدانند در چهارچوب مقررات عمل کنند و به ازای هر زباله‌گرد یک میلیارد تومان پیمانکاران جریمه می‌شوند. نمونه بارز جریمه ۱۲میلیارد تومانی یک پیمانکار است که در حوزه استحفاظی‌اش تفکیک پسماند خشک از مخزن صورت می‌گرفت. این برخورد سبب شده تا پیمانکاران بدانند شهرداری با تخلفات در حوزه پسماند با جدیت برخورد خواهد کرد.
افزایش حس مسئولیت اجتماعی
اقدامات پیش‌بینی‌شده در حوزه پسماند خشک اساسی و ریشه‌ای است و باور داریم مشارکت شهروندان در راستای حس مسئولیت اجتماعی کمک‌کننده خواهد بود؛ چراکه پسماند‌های خشک تفکیک شده نهایتا ۴۰ تا ۵۰هزار تومان توسط پیمانکاران در قالب طرح نوماند از شهروندان خریداری می‌شوند که شاید خیلی مبلغ قابل‌توجهی نباشد، اما سبب ایجاد حس مسئولیت اجتماعی شهروندان و همراهی آنها در پاکیزگی و نظافت شهر می‌شود.
جمع‌آوری پسماند توسط پاکبانان
پاکبانان حدود ۱۲تا ۱۴میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند که قطعا با مشکلات اقتصادی، دستمزد بالایی نیست. در راستای توجه به معیشت پاکبانان طرحی را به‌صورت آزمایشی در منطقه ۱۰اجرایی کرده‌ایم. در این طرح پاکبانان در محدوده فعالیت‌شان علاوه بر نظافت شهر و جمع‌آوری زباله‌های تر، می‌توانند به خانه‌های شهروندان مراجعه و پسماند‌های خشک آنها را دریافت کنند. پیمانکاران این زباله‌ها را خریداری می‌کنند و با این اقدام حقوق پاکبانان به ۲۰میلیون تومان هم می‌رسد.
رصد تخلفات طرح نوماند
نوماند طرح نوپایی است و قطعا نقاط ضعفی دارد؛ به‌طور مثال نداشتن توجیه اقتصادی در برخی از موارد سبب می‌شود تا نیرو‌ها در زمان تعیین شده اقدام به مراجعه و دریافت پسماند‌های خشک تفکیک‌شده، نکنند. البته که این تخلف است و برای رصد چنین مواردی بستری فراهم شده است تا پس از بررسی‌ها و پایش دقیق، نقاط ضعف رفع شود. همچنین برای ایجاد توجیه اقتصادی پیمانکاران تلاش کردیم تعداد کاربران را افزایش دهیم و امیدوارم به‌زودی شاهد توسعه و فراگیری طرح نوماند و برچیده‌شدن بساط مافیای زباله باشیم.
فعالیت مافیا در گاراژ‌ها
مافیا یک شبکه پیچیده و گسترده است که گاراژ‌های فروش ضایعات مخفیگاه این شبکه است. نمونه بارز آن خیابان خاوران است که ظاهرا به‌دلیل دریافت مجوز فعالیت از درگاه ملی، کارهایشان قانونی است، اما براساس بند۲۰ ماده۵۵ قانون شهرداری فعالیت ضایعات‌فروشان در داخل شهر ممنوع است و باید به خارج از شهر بروند. در چنین شرایطی خرید زباله در این گاراژ‌ها تخلف است؛ چراکه مالکیت زباله‌های خشک داخل مخزن متعلق به شهرداری است و خرید و فروش غیرمجاز آن ممنوع است و برابر دستور قضایی با متخلفان برخورد می‌شود.
رفت و روب ۱۳۰میلیون مترمربع از شهر
در دوره‌های گذشته ۱۵۴پیمانکار در رفت‌وروب و نظافت شهر فعالیت می‌کردند. حدود ۱۳۰میلیون مترمربع از سطح شهر باید رفت‌وروب شود و اگر رفت‌وروب هر ۱۰هزار مترمربع توسط یک کارگر صورت گیرد، نیاز هست ۱۳هزار پاکبان نظافت شهر را انجام دهند. با فرهنگسازی و مشارکت مردم می‌توان این حجم از کار را کاهش داد؛ البته با اصلاح قرارداد‌ها در دوره جدید تعداد پیمانکاران به ۱۴مورد رسیده است. همچنین با استفاده از جارو‌های مکانیزه بخشی از کار‌ها (۴۰هزار مترمربع) با خودرو‌های برقی صورت می‌گیرد.
روزانه حدود ۷۵۰۰تن زباله در تهران تولید می‌شود که ۳۰درصد (۱۵۰۰تن) آنها زباله‌های خشک و ۷۰درصدشان (۶هزار تن) زباله‌های‌تر هستند. در طرح جامع مدیریت پسماند این موضوع تکلیف شده است، ایجاد نوماند سختی‌های بسیاری دارد، اما ما تلاش کردیم تا زیرساخت‌های لازم را مهیا کنیم. نوماند یک نرم‌افزار و بستر هوشمند است که تلاش کردیم تا ایده‌ها و تجربه‌های مفید را جمع‌آوری کنیم. اکنون این طرح در ۲۲منطقه شهر آماده خدمت‌رسانی است و ۱۲هزار و ۷۰۰کاربر دارد که این میزان کاربر افزایش خواهد یافت.
شهرداری؛ مالک زباله‌های خشک مخازن
طبق قانون ماده ۱۶مدیریت پسماند زمانی که زباله داخل مخزن گذاشته می‌شود، مالکیتش برای شهرداری تهران است. پس برداشتن این پسماند‌ها از مخازن به مثابه سرقت است و به همین دلیل به این افراد زباله‌دزد می‌گوییم. این اقدام از نظر قانون جرم است، اما به‌دلیل اینکه مجازات این جرم بسیار ناچیز بود، قدرت بازدارندگی نداشت؛ چرا که درآمد این زباله‌دزد‌ها بیشتر از جریمه تعیین شده بود.
عملیاتی‌شدن استخدام زباله‌گرد‌ها
اگر مردم افرادی که زباله جمع می‌کنند را رصد کنند، اطلاعات جالبی به‌دست می‌آورند. یکی از پیمانکار‌ها به بنده توضیح داد که یک‌بار به زباله‌گردی اعلام کرده که بهتر است به‌عنوان پاکبان استخدام شود؛ چون این کار بیمه و حقوق ثابت دارد. این فرد از طریق پیمانکار رصد و در نهایت مشخص شد که زباله‌گرد است و در یک خانه محقر محدوده منطقه ۲۰زندگی می‌کند. نصف خانه‌اش مملو از زباله‌های خشک بود که براساس نظر کارشناسان حدود ۶۰میلیون تومان ارزش داشت، اما مافیا از او ۱۰میلیون تومان می‌خرید. جالب است بدانید که این فرد اکنون به‌عنوان پاکبان در شهرداری استخدام شده است.
کاهش زباله‌گرد‌ها در شهر
هر چند هنوز زباله‌گرد‌ها در تهران هستند، اما نزدیک به ۸۰درصد آنها در بازه زمانی ۱۴فروردین تا به امروز کم شده‌اند و همچنین نزدیک به ۶۰۰تن زباله خشک از زباله‌جمع‌کن‌ها و ۱۵۰خودرو از زباله‌گرد‌های غیرمجاز توقیف کرده‌ایم.
منبع: همشهری آنلاین
