شیرین‌دخت اسپهبد رستم طبری یا به روایت عموم سیده ملک خاتون زنی پارسا و قدرتمند بود. آرامگاه سیده ملک خاتون گواه تاریخ و هویت محله دولاب است. بر اساس زیارت‌نامه‌ای که در ورودی این آرامگاه درج شده است، نسب سیده ملک خاتون به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد.
اهالی دولاب قصه سیده ملک خاتون را با غرور خاصی تعریف و از جواب دندان‌شکنی که او به سلطان محمود غزنوی داد قصه‌ها و روایت‌ها نقل می‌کنند. کفایی می‌گوید: «او در مقابل تهدید‌های سلطان محمود برای تصرف ری کوتاه نیامد و در جواب نامه او نوشت: «اگر تو ری را بگیری این کار از دو حال بیرون نیست یا آنکه تو در این نبرد پیروز خواهی شــد یا من، اگر تو پیروز شــوی که چندان قدر و بهایی نــداری، زیــرا همه گوینــد محمود زنی را شکســت داد، و ا گر من فاتح شــوم، آبرو و حیثیــت تــو بر بــاد خواهد رفت و همــگان گویند محمود با آن همه خدم‌وحشم از زنی بیوه شکست خورد.» کفایی تاکید می‌کند که این روایت در متون تاریخی ذکر شده است.
چهل یار امام رضا (َع) در دولاب
در روزگار قدیم مسافران مشهد باید از محدوده‌ای که امروز به دولاب مشهور است می‌گذشتند. این روستا در نزدیکی ری باستانی قرار گرفته بود. ماجرای امامزاده چهل تن در محله تاریخی دولاب به همین مسافرانی برمی‌گردد که قرار بود از مسیر این روستا به خراسان برسند و با امام هشتم شیعیان دیدار کنند.
این مسافران جمعی از یاران امام رضا (ع) بودند که مأموران خلیفه عباسی آنها را در دولاب به شهادت رساندند. سعید کفایی، از معتمدان محله دولاب، می‌گوید: «کسی از اهالی محله دولاب نیست که داستان بقعه چهل تن را نداند. این بقعه یک بنای خشتی و ســاده مربعــی‌شکل اســت کــه ستون‌های استوانه‌ای چهارگوشه‌اش را احاطه کرده. قرار گرفتن آن در محیطی پردرخت فضا را دل‌انگیز کرده و بر معنویت آن افزوده است. قدیمی‌ها باور داشتند که زمین‌های اطراف امامزاده‌ها بابرکت است و به همین دلیل، بخش زیادی از زمین‌های اطراف بقعه چهل تن وقف قبرستان دولاب شده است.»
امامزاده اهل بن علی (ع) یا بقعه گل زرد
امامزاده اهل بن علی (ع) بقعه متبرکه دیگری است که اهالی دولاب به آن ارادت دارند. اشعاری بر دیوار بقعه خودنمایی می‌کند که طبق آن، صاحب مرقد از فرزندان امیرالمؤمنین بوده است. ناصر تکمیل‌همایون، تهران‌پژوه وتاریخ‌نگار، از این بقعه به نام بقعه گل زرد نیز نام برده است.
منبع: همشهری آنلاین
