شاید دست تاریخ باشد که شهادت دیپلمات مقاومت و صدای رسای مبارزان در برابر رژیم اشغالگر درصحنههای سیاسی جهان یعنی حسین امیرعبداللهیان با سالگرد پیروزی تاریخی حزبا… درعقب راندن دشمن صهیونیستی از خاک لبنان همزمان باشد. نمادی از همکاری و همراهی میدان و دیپلماسی چرا که پیروزی حزبا… هم با تلاش و مقاومت در هر دو میدان سیاسی و نظامیهمراه بود.
برای اینکه کمیبیشتر با اهمیت تاریخی این پیروزی آشنا شویم، بد نیست به صورت خلاصه سابقهای از ماجرا را بررسی کنیم. وقتی به ماجرای لبنان، اشغال و آزادیاش میرسیم باید این عقبه تاریخی را هم به یاد داشته باشیم که تا پیش از شکست دردآور این رژیم در لبنان، اسرائیل از زمان تأسیس خود در سال ۱۹۴۸ در همه نبردها با ارتشهای عربی از جمله در جنگ با نیروهای مشترک مصر، سوریه، اردن، لبنان و عراق در همان سال و نیز در جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷، در برابر مصر، سوریه و اردن همواره دربرابر کشورهای عربی پیروز شدهوهربار توانسته بودند بخشهایی ازسرزمینهای عربی رابه اشغالخود درآورند. مقاومت نیروهای فلسطینی که هرچند گاه یکبار ضرباتی به دشمن وارد میکردند، باعث شد رژیم صهیونیستی تمرکز خود را بر پاکسازی کشورهای منطقه از نیروهای فلسطینی قرار دادند و در اجرای این سیاست در روز ۶ ژوئن ۱۹۸۲ به لبنان حملهور شدند و بیروت را محاصره کردند و از سازمان آزادیبخش فلسطین به رهبری یاسر عرفات خواستند خاک فلسطین را ترک کند. این حمله بزرگترین لشکرکشی ارتش صهیونیستی با مشارکت ۱۰۰هزار نیروی رزمی و ۱۱۰۰ تانک و پوشش گسترده هوایی بود که علاوه بر اشغال بخشهایی از لبنان از جمله بیروت، جنگ نخست لبنان را رقم زد و کشتارهای شدید و بیرحمانهای به راه انداخت. اسرائیل نه فقط در پی این بود که گروههای مقاومت فلسطینی را از بین ببرد بلکه در این اندیشه بود که یک رئیسجمهور مسیحی طرفدار اسرائیل را در لبنان سر کار بیاورد و قدرت نظامیو سیاسی سوریه در صحنه آن کشور را از بین ببرد.
اما در این میان، اسرائیل ضربه را از جایی خورد که فکرش را نمیکرد. این رژیم که صحنه سیاسی و اجتماعی لبنان را در کشاکش دائمیمیان نیروهای سیاسی و احزاب و مذاهب آشفته میدید، باور نمیکرد در این کشور پر تنش، نیرویی برای مقاومت شکل بگیرد. در کوران درگیری لبنان با کشتار و فشار سیاسی و نظامی رژیم اسرائیل، بیانیهای نظامی در ۶ ژانویه ۱۹۸۴ با امضای «مقاومت اسلامی» منتشر شد که موجودیت جبهه مقاومت اسلامی را رسما اعلام کرد. نیرویی که در ابتدا تنها نظامی بود و به عملیات علیه دشمن اقدام میکرد، اما بعدها تحت نام حزبا… لبنان به یکی از مهمترین ارکان قدرت سیاسی در این کشور هم تبدیل شد.
مقاومت در برابر دشمن
مقاومت اسلامی لبنان از سالها قبل و تحت آموزههای امام موسیصدر، شکل گرفته بود و با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، زمینه برای قدرت گرفتن آن بیشتر فراهم شد. وقتی دولت لبنان مذاکرات با رژیم صهیونیستی را به دلیل نپذیرفتن قطعنامه ۴۲۵ شورای امنیت سازمان ملل متوقف کرد، مقاومت اسلامی این راهبرد دولت لبنان را تأیید کرد و در نخستین اقدام عملی در ۲۸فوریه ۱۹۹۹ ژنرال ایرایز گورشتاین فرمانده ارتش رژیم صهیونیستی در جنوب لبنان را به هلاکت رساند. این اقدام شوک بزرگی به ارتش دشمن وارد کرد بهگونهای که نیروهای اشغالگر مجبور شدند در همان سال، از منطقه جزین در جنوب لبنان عقبنشینی کنند. وارد آمدن ضربات نظامی شوکآور به اشغالگران قدس در جنوب لبنان باعث شد افکار عمومی اسرائیل، عدم رضایت خود را از ادامه جنگ اعلام کند و از سویی حجم کشتار و جنایات این رژیم بهخصوص قتلعام آوارگان فلسطینی در اردوگاههای صبرا و شتیلا، باعث شد که سرانجام بعد از چند سال حضور نظامی در لبنان، کابینه این رژیم اشغالگر طرح عقبنشینی ارتش از جنوب لبنان را تصویب کند و در آوریل ۲۰۰۰ (فروردین ۱۳۷۹) ایهودباراک، نخستوزیر وقت رژیم صهیونیستی درنامهای به کوفی عنان، دبیرکل سازمان ملل متحد اعلام کرد که ارتش رژیم صهیونیستی در ۷جولای (۱۷ تیر ۱۳۷۹) به صورت یکجانبه اقدام به ترک خاک لبنان خواهد کرد، اما با افزایش حملات مقاومت اسلامی و نیروهای مردمی علیه مواضع ارتش رژیم صهیونیستی، خروج نیروهای صهیونیست ۴۵ روز زودتر از موعد مقرر انجام پذیرفت.
زلزله در تلآویو
این عقبنشینی زودهنگام نتیجه دستور مهمی بود که مقاومت اسلامی اول خرداد ۱۳۷۹ به نیروهایش برای استقرار در منطقه آزادشده قنطره داد. یکی ازسربازان رژیم اشغالگر صهیونیستی درخاطرات خود ازآن روزهامیگوید: «این عقبنشینی نبود بلکه فرار بود… حزبا… میآمد و ما میترسیدیم که مبادا به ما برسند. ما آنموقع در پایگاهمان در حاصبیا بودیم، بنابراین با سرعت آنجا را ترک کردیم و حتی تجهیزاتمان را هم جا گذاشتیم». نیروهای مقاومت اسلامیتوانستند دراین پیشروی پایگاههای دشمن را یکی پس ازدیگری به تصرف درآورند ونیروهای لبنانی همکارباصهیونیستها رادستگیرکنند. مقدار زیادی وسایل وتجهیزات ارتش صهیونیستی به دست نیروهای مقاومت افتاد و آنان بدون درگیری نظامی، توانستند همه روستاها و مناطق اشغالی جنوب را آزاد کنند. این امر باعث شد که در بامداد چهارشنبه، ۲۴ می۲۰۰۰ (۴خرداد ۱۳۷۹) ارتش صهیونیستی بهصورت شبانه اقدام به تخلیه کلیه مواضع خود در جنوب لبنان کند و تنها قسمتی از مزارع شبعا، که در جریان جنگهای اعراب و رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۶۷ به تصرف رژیم صهیونیستی درآمده بود، تخلیه نشد.
این فراروعقبنشینی خفتبار در میان نظامیان و جراید رژیمصهیونیستی بازتاب زیادی داشت. مارتین ون کریفیلد، مورخ نظامیرژیم صهیونیستی گفت: این اولینبار است که اسرائیل در جنگ شکست میخورد. ما در جنگی شکست خوردیم که ۲۳ سال قبل خود آن را آغاز کردیم. به همین دلیل وضعیت الان اسرائیل مثل وضعیت آمریکاییها در ویتنام و روسها در افغانستان است که نتوانستند در برابر مقاومت مردمیکاری از پیش ببرند. مدیر مرکز مطالعات استراتژیک (بگین – سادات) در دانشگاه بارایلات رژیم صهیونیستی در گفتگو با روزنامه جروزالمپست گفت: شادی و شعف مردم در خیابانهای بیروت، دمشق، قاهره، تهران و راما… از نتایج منفی عقبنشینی ما از جنوب لبنان است. ما تحت فشار نظامیعقبنشینی کردیم. تجهیزاتمان را در منطقه باقی گذاشتیم و مردم لبنان به سربازانمان توهین کردند. این به هیچ عنوان نشانگر پیروزی ما نیست. ما در لبنان شکست خوردیم. مؤسسه پژوهشی استانفورد آمریکا نیز در گزارشی، شکست ارتش رژیمصهیونیستی را زلزلهای در تاریخ این رژیم توصیف کرد.
کتابهایی از نویسندگان خارجی
تاریخچه مقاومت اسلامیدر لبنان را اگر میخواهید بهتر و دقیقتر بخوانید، مجموعهای از کتابها در کشور منتشر شده که برخی نویسندگان آن، خارجی هستند. یکی از این کتابها به نام «حزبا… لبنان، خطمشی، گذشته و آینده آن» نوشته شیخ نعیم قاسم است که انتشارات اطلاعات آن را با ترجمه محمدمهدی شریعتمدار منتشر کرده است. اهمیت این کتاب در آنجاست که یکی از بلندپایهترین مقامات حزبا… و شخصیتی که در تمام مراحل شکلگیری و رشد این گروه در سطح بالا حضور داشته، آن را نوشته است و شاید بتوان گفت دقیقترین و دستاولترین گزارش از ظهور و ارتقای این گروه در سپهر سیاسی لبنان و منطقه است. این کتاب در هفت فصل به رشته تحریر درآمده که در هر فصل سعی شده بهطور مشروح به یک بخش از تشکیلات حزبا… پرداخته شده و سپس در فصل هفتم به تشریح برنامههای آینده حزبا… لبنان پرداخته شود. کتاب دیگری که میتواند با شرح و بسط و تحلیلی تاریخی، زمینههای فکری و اجتماعی قدرت گرفتن شیعیان در لبنان امروز را برای مخاطبان تشریح کند، «شیعیان جبلعامل و لبنان جدید»، تألیف تمارا چلبی و ترجمه شهناز شفیعخانی است که انتشارات پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات آن را منتشر کرده است.
کتاب حاضر با تشریح موقعیت جغرافیایی ـ تاریخی لبنان؛ گروههای اجتماعی، اقتصاد، رهبران سیاسی و فرهنگ سیاسی منطقه را از ۱۹۱۸ تا ۱۹۴۳، یعنی از زمان فروپاشی امپراتوری عثمانی تا دوران قیمومیت فرانسه بر کشورهای سوریه و لبنان، بررسی میکند و به تغییرات فرهنگی ـ اجتماعی این منطقه میپردازد و توضیح میدهد که چگونه ساکنان منطقه در فرآیندهایی، از افرادی بیاراده و غیرفعال به افرادی بااراده و فعال تبدیل شدند.
کتاب دیگری که به شناخت سیاستها و راهبردهای سیاسی و نظامی حزبا… کمک میکند، «جنگ غافلگیریها و تدبیرها» نوشته سمیر الخادم و با ترجمه مریمالسادات امیرشاکرمی است که به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است. این کتاب البته رویکرد عمدهاش به جنگ۳۳ روزه حزبا… و رژیمصهیونیستی برمیگردد، اما در خلال مباحث این کتاب میتوان به اصول بنیادین گفتمان حزبا… یعنی «مقاومت» و راههای رسیدن به آن از زبان نویسندهای که از نزدیک شاهد جنگ بوده است، دست یافت.
در کتاب «مجاهدین راه خدا» نیکلاس بلانفورد، پژوهشگر آمریکایی به دنبال پاسخ به این پرسش است که حزبا… لبنان چه قدرتی دارد که سالها قبل اسرائیل را درهم کوبید؟ بلانفورد، روزنامهنگار آمریکایی روزنامه تایمز و لبنان دیلیاستار است که سالهادر خاورمیانه و لبنان حضور داشته و او مقالات و کتب تحقیقاتی جالب و منحصربهفردی پیرامون اتفاقات و حوادث مهم این سالهای لبنان نوشته است. اولین کتاب او به نام «کشتن آقای لبنان» پیرامون ترور نخستوزیر لبنان سعدحریری و پیامدهای این حادثه بود. کتاب دوم او به نام «مجاهدان راه خدا» گزارشی مبسوط و تحلیلی پیرامون حزبا… است. او که از نزدیک شاهد تحولات لبنان و خاورمیانه بوده و جنگ ۳۳ روزه را با چشمان خود مشاهده کرده توانسته روایتی متفاوت از رسانههای غربی ارائه دهد. در این اثر او سراغ ریشههای اختلاف اسرائیل و لبنان رفته؛ سپس دلایل ایجاد حزبا… لبنان را بیان کرده و براساس مستندات مختلف مراحل رشد و بالندگی این گروه را توضیح داده است. او حتی اجازه پیدا کرده است که به یکی از پایگاههای موشکی حزبا… برود و از نزدیک شاهد قدرت تسلیحاتی آنها باشد. اما برای کسانی که بهجای خواندن کتابهای تحلیلی و تاریخی بهدنبال خواندن روایتهای دست اول از شخصیتهای درگیر ماجرا هستند، دو کتاب معرفی میکنیم.
کتاب «زندگیام برای لبنان» نوشته سها بشاره با ترجمه علی مرج را نشر روایتفتح منتشر کرده است. سها بشاره، دختر مسیحی لبنانی از رزمندگانی است که به مقاومت اسلامی پیوسته و یکی از فرماندهان صهیونیست را زخمی میکند و به همین دلیل به زندان میافتد و تحت شکنجههای شدید قرار میگیرد. او در این اثر روایتی دست اول از جنگ داخلی لبنان، حمله اسرائیل و وضعیت مقاومت در آن برهه زمانی به دست میدهد. او همچنین درباره آنچه در مدت ۱۰سال زندان سخت و بدون محاکمه را ارائه کرده و تصویر روشنی از خشونت مستتر در ذات صهیونیستها به خواننده میدهد. کتاب دیگر «وصول» خاطرات شهیده امیاسر، همسر شهید سیدعباس موسوی دبیر کل سابق حزبا… لبنان است که عبدالقدوس امین آن را نوشته و انتشارات صریر آن را روانه بازار نشر کرده است. این کتاب را رقیه رستمپور ملکی و یسرا شادمان دانشیاران دانشگاه الزهرا (س) ترجمه کردهاند.
اهمیت این کتاب در این است که بدانیم ام یاسر، بانویی از زنان مقاومت لبنان بود که همراه با همسرش به شهادت رسیدند. نویسنده که با خانواده این بانوی شهید در نجفاشرف همسایه بوده است، حدود ۳۰ گفتوگویی را که شخصا با او انجام داده است، به رشته تحریر درآورده و از سطور این کتاب، میتوان شخصیت سیدعباس موسوی، دومین دبیرکل حزبا… لبنان را هم که سابقه جنگ با اسرائیل در کنار نیروهای فلسطینی، مبارزه با رژیم بعث عراق و همکاری در تأسیس حزبا… را داشت و در ۱۶ فوریه ۱۹۹۲ به همراه همسر و فرزندش به شهادت رسید، آشنا شد.
خوانندگانی که دوست دارند، علاوه بر کتابهای تحلیلی و روایت، داستان هم درباره ماجراهای نخستین سالهای تأسیس مقاومت اسلامی لبنان بخوانند، میتوانند کتاب «ریسمانی از جنس دل» را تهیه کنند که عبدالقدوس الامین نویسنده و محمدرضا سرشار ویراستار آن بوده است. این کتاب را نشر پرستا منتشر کرده و شامل ۱۰داستان کوتاه است. آنان همان مردانند، رویا را باور کردم، هیولا و خانههای روستایم، ریسمانی از جنس دل، یسعور، پنجرهای در جنگ، وفای سرسختانه، دو راه، نان گرانقیمت و بهترین مونس و برای بهترین همنشین عناوین داستانهای این کتاب است.
ایرانیها و مقاومت لبنان
علاوه بر کتابهای ترجمه، مجموعهای از کتابهای تألیفی درباره مقاومت اسلامی لبنان در این سالها منتشرشده که برای خوانندگان علاقهمند، مرجع خوبی جهت شناخت دلایل پیروزیهای پیاپی رزمندگان لبنانی است. یکی از این کتابها «انقلاب اسلامی و احیای هویت دینی شیعیان لبنان» توسط داوود سلیمانیزاده به نگارش درآمده و ناشر آن مرکز اسناد انقلاب اسلامی است. این کتاب، تحلیلی تاریخی و جامع درباره این پرسش است که مقاومت اسلامی لبنان تا چه اندازه نتیجه پیروزی انقلاب اسلامی ایران بود و تا چه حد نتیجه طبیعی رشد گروههای شیعی در ساختار سیاسی و اجتماعی لبنان. کتاب «جنگ بدون صلح» نوشته نصرتا… محمودزاده که انتشارات روایت فتح آن را منتشر کرده است، به عملیات نیروهای مقاومت در ۶ آوریل ۱۹۸۸ در منطقه هارداو در جنوب لبنان با هدف تصرف دهکده میدون در بقاع غربی میپردازد. این عملیات برخلاف تصور نیروهای دشمن، طولانی و پیچیده میشود تا جایی که خود آریل شارون مجبور به دخالت در مسأله میشود و نیروهای محدود حزبا… را عقب میرانند، اما ارتش صهیونیستی این پیروزی محدود خود را برای همیشه در بایکوت خبری قرار میدهد.
این کتاب به دنبال پاسخ دادن به این سؤال است که چرا صهیونیستها تصمیم گرفتند درباره عملیات میدون چیزی نگویند؟ از همین نویسنده، کتاب دیگری که میتوانید درباره لبنان و مقاومت اسلامیبخوانید، «رقص مرگ» است که نشر غنچه آن را منتشر کرده است. این کتاب، روایتی از همین عملیات میدون است که نویسنده آن را به صورت رمانی از زاویه دید سوم شخص منتشر کرده است. کتاب «حزبا… پیروز» بهنام سرخیل را دفتر برنامهریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی منتشر کرده است که در این کتاب، نویسنده در آن تلاش کرده با در نظر گرفتن عوامل مختلف سیاسی، اجتماعی در داخل لبنان نظیر بحث تنوع مذاهب، طوایف، ساختار و نحوه عملکرد احزاب و چگونگی تعاملات گروهها و جریانهای موجود به شناختی کلی از جامعه کنونی لبنان دستیابد تا به کمک آن در نهایت بتواند جایگاه حزبا… و چگونگی اقدامات آن را در قالبی مشخص تعریف کند. همچنین با در نظر گرفتن دو پایه اساسی به دست آمده از مجموعه حاضر یعنی موقعیت حزبا… در عرصه داخلی و خارجی به پیشبینی این حرکت و تاثیرات آن بر برنامههای کلان و بنیادین بپردازد. برای دوستداران روایت، کتاب «حقیقت سمیر» نوشته یعقوب از انتشارات سوره مهر را پیشنهاد میکنیم که حاصل گفت و گوی نویسنده با سمیر سامی قنطار، مبارز لبنانی است که زندگی پرفراز و نشیبی داشت.
او ابتدا دروزی مذهب بود و از جوانی به جنگهای چریکی علیه اسرائیل پیوست. بعدا شیعه شد و در جریان یک عملیات ضدصهیونیستی در سال ۱۹۷۹ به اسارت دشمن درآمد و ۳۰ سال زندانی بود. سرانجام در تبادل اسرا میان اسرائیل و حزبا… آزاد شد و به لبنان بازگشت، اما ارتش صهیونیستی کینه او را همچنان در دل داشت تا اینکه در سال ۲۰۱۵ در حمله موشکی دشمن به سوریه، به شهادت رسید؛ و باز برای دوستداران ادبیات داستانی کتاب «مقاومت اسلامی لبنان از سلاح تا قلم» نوشته مشترک اکرم روشنفکر و مریم کیانی را که نشر کتیبه گیل ناشر آن است، معرفی میکنیم. این کتاب نمونههایی از داستانهای مرتبط با مقاومت اسلامی را ذکر و بررسی و نویسندگان سعی کردهاند ویژگیهای ادبی و گفتمان حاکم بر حزبا… لبنان را برای مخاطب تشریح کنند.
نویسندهای که از لبنان مینویسد
حمید داوودآبادی برای دوستداران و مخاطبان حوزه ادبیات دفاعمقدس و مقاومت اسلامینویسنده نامآشنایی است. او مجموعهای از کتابها درباره مقاومت اسلامی در لبنان دارد که برای آشنایی با حزبا… و رزمندگان و شهدایش خواندن آنها ضروری است. کتاب «شهادتطلبان» از انتشارات شهید کاظمی یکی از این کتابهاست که به بررسی تاریخچه عملیات شهادتطلبانه در لبنان در خلال سالهای جنگ داخلی آن پرداخته است. مجموعه شهادتطلبان نگاهی همهجانبه به تاریخچه عملیات شهادتطلبانه مختلفی دارد که طی سالهای مختلف در کشورهایی مانند لبنان و فلسطین، اجرا شده است؛ علاوه بر این، این مجموعه به زندگی شهدایی میپردازد که در راه آزادی و آزادگی، جان خود را فدا و نامشان را در تاریخ کشورشان ماندگارکردند. این اثر به دو بخش متفاوت مقاومت در لبنان میپردازد: مقاومت علیه اشغالگران و مقاومت علیه مداخلهگران. در هر دو بخش عملیات شهادتطلبانه علیه متجاوزان و همچنین علیه پایگاههای دیپلماتیک و نظامی مداخلهگران بررسی شده است.
کتاب دیگر این نویسنده «پارههای پولاد» را انتشارات غنچه منتشرکرده است که نگاهی دقیق و مستند است به تاریخچه مقاومت شیعیان لبنان در برابر اشغالگری صهیونیسم و عملیاتهای استشهادی رزمندگان لبنانی در برابر اشغالگران. در این کتاب که بهعنوان دومین شماره از مجموعه «اسوههای انسانیت» به چاپ رسیده است، میتوان با وضعیت جغرافیایی لبنان و تاریخ ۵۰ساله اخیر این کشور و چگونگی اشغال لبنان توسط رژیمصهیونیستی آشنا شد. این کتاب ضمن تشریح ۲۰ عملیات استشهادی از سال ۶۰ تا سال ۷۸ به معرفی و بیان زندگینامه شهدای عملیاتهای شهادتطلبانه پرداخته است. در کتاب «پارههای پولاد» زندگینامه ۱۳ شهید استشهادی نیروی مقاومت اسلامی و چگونگی عملیاتها و موقعیت آنها بررسی شده است. فصل آخر این کتاب به عملیاتهای متفرقه توسط نیروها و احزاب دیگر لبنانی میپردازد. کتاب همچنین دربرگیرنده عکسها و نقشههای مناطق عملیاتی، عکسهای شهدای استشهادی، وصیتنامه شهدای استشهادی و همچنین عکسهایی از مزدوران اسرائیلی و خائنین لبنانی و معرفی آنان است. داوودآبادی علاوهبراین، کتاب «ستارگان درخشان تاریخ» را در فرهنگسرای انقلاب منتشر کرده که مجموعهای از وصیتنامههای شهدای مقاومت اسلامی لبنان است.
نکته جالب کتاب این است که مقدمه آن را شخص سیدحسن نصرا…، دبیرکل حزبا… لبنان نوشته است. در مقدمه سید مقاومت آمده است: «این وصیتها گویای آنند که بدونشک این شهیدان تربیتیافتگان اسلام نابمحمدی و مکتب کربلایی سیدالشهدا اباعبدا… الحسین (ع) و خط امامخمینیکبیر (ره) هستند. همچنین بر این واقعیت تاکید دارند که حضرتامام (ره) الهامبخش، رهبر، اسوه و مقتدای این شهیدان است و حکایت از وابستگی و تعلق شدید و ایمان آنان به رهبر حضرتآیتا… العظمیخامنهای (دامظله) و آمادگی و عشق آنان به شهادت در سایه رهبری حکیمانه آن بزرگوار نیز دارد.»
حالا که اسم سیدحسن نصرا… به میان آمد، بگوییم که کتاب مهم دیگری که داوودآبادی نوشته است، «سید عزیز» است که زندگینامه خودگفته حجتالاسلاموالمسلمین سیدحسن نصرا…، دبیرکل حزبا… لبنان و نتیجه ساعتها گفتوگوی اختصاصی داوودآبادی با دبیرکل حزبا… لبنان درسال۱۳۷۷ است که درآن سیدحسن نصرا…، زوایای ناگفته زندگی خود را بازگو کرده است. نویسنده در مقدمه کتاب آورده است: «اولین بار، در تابستان ۱۳۶۲ در سفری به لبنان با حجتالاسلاموالمسلمین سیدحسن نصرا… آشنا شدم. همان ایام، بهدلیل شباهت چهره و خلقوخو، بچههای ایرانی ــ و لبنانی به تبعیت از آنان ــ وی را خامنهای کوچک میخواندند. بهار ۱۳۷۴ توفیقی دست داد تا پس از۱۲سال، مجددا سیدحسن نصرا… را در بیروت ملاقات کنم. در دو جلسه در مجموع حدود شش ساعت، خاطرات سیدحسن را ضبط ویدئویی کردم.
در این کتاب با اوضاع، احوال و روحیات شخصی سیدحسن نصرا… که ذکر و یادآوری آنها برای خود وی جالب و جذاب بود آشنا میشوید. کسی که برخلاف بسیاری از رهبران سازمانهای بهاصطلاح مبارز، مسئولیت و دبیرکلی را نه برای کسب پست، مقام و مال، که برای خدمت خالصانهتر میداند. تا آنجا که از اعزام فرزند دلبند خود به جبهههای نبرد علیه اشغالگران ابایی ندارد و بر شهادت جگرگوشه خود افتخار میکند.» در پایان کتاب عکسهایی از کودکی تا بزرگسالی سیدحسن نصرا… در لباسها و موقعیتهای گوناگون مشاهده میشود.
منبع: جام جم